اداره امور عمومی
سپیده قلی پور؛ علی اصغر پورعزت؛ جبار باباشاهی؛ رضا طهماسبی
چکیده
حکومتها در تلاش برای ایجاد ساختارهای توسعه محور، با دو وضعیت مواجه خواهند بود: یا در جلب مشارکت جامعه هدف در برنامهها و پروژهها و سازماندهی موفق عمل میکنند یا قادر به جلب مشارکت نیستند و در نتیجه، مردم خود برای سازماندهی تلاشها وارد عمل میشوند. به نظر میرسد که با پیچیدهتر شدن مشکلات پیش روی جوامع و همچنین رشد جمعیت، ...
بیشتر
حکومتها در تلاش برای ایجاد ساختارهای توسعه محور، با دو وضعیت مواجه خواهند بود: یا در جلب مشارکت جامعه هدف در برنامهها و پروژهها و سازماندهی موفق عمل میکنند یا قادر به جلب مشارکت نیستند و در نتیجه، مردم خود برای سازماندهی تلاشها وارد عمل میشوند. به نظر میرسد که با پیچیدهتر شدن مشکلات پیش روی جوامع و همچنین رشد جمعیت، بهصورت اجتنابناپذیری، حکومتها بهتنهایی قادر به پیشبرد همه اهداف خود از مسیر ساختارهای حکومتی اولیه نخواهند بود و میبایست آحاد جامعه را چنان آگاه و توانمند نمایند که خود قادر به شناسایی مسیرهای لازم برای سازماندهی تلاشها در جهت اهداف توسعه، مصالح و منافع عمومی باشند. بدین ترتیب یا حکومتها آگاهانه این مسیر را برای جامعه تسهیل مینمایند یا جوامع، با مشاهده نیازمندیها و همچنین مشاهده ساختارهای اجتماعی مردمنهاد مؤثر در امر توسعه در کشورهای توسعهیافته، به این نتیجه میرسند که خود این ساختارها را شکل دهند. سازماندهی مؤثر و جلب مشارکت، خصوصاً در روستاهایی که ساختارهای مشارکت اجتماعی آنان در امر توسعه در مقایسه با مناطق شهری از درجه پایینتری از توسعهیافتگی برخوردار است و عموماً از آنها با عنوان «مناطق محروم» یاد میگردد، اهمیت بیشتری مییابد. در مقاله حاضر بر اساس رویکرد تحلیل هرمنوتیکی با مطالعه اسنادی و تحلیل دو برنامه توسعه، یکی در اتحادیه اروپا و دیگری در پاکستان، «الگوی نظری تقویت ساختارهای اجتماعی برای حمایت از خطمشیهای توسعه مناطق روستایی ایران» ارائه میگردد.
علی محمدزاده؛ علی اصغر پورعزت؛ علی پیراننژاد؛ مجید مختاریانپور؛ مهدی پندار
چکیده
اساساً هر امری که مشارکت شهروندان را در پی دارد، در بستری شکل میگیرد که مقولههای مشترکی آن را احاطه کرده است و بدون توجه به آنها، مشارکت شهروندان بهسختی اتفاق میافتد. هدف از این پژوهش، طراحی مدل جامع مشارکت شهروندی در شهر تهران است. روش پژوهش، کیفی است و براساس رویکرد گلیزر از راهبرد نظریه دادهبنیاد، وضعیت موجود، ...
بیشتر
اساساً هر امری که مشارکت شهروندان را در پی دارد، در بستری شکل میگیرد که مقولههای مشترکی آن را احاطه کرده است و بدون توجه به آنها، مشارکت شهروندان بهسختی اتفاق میافتد. هدف از این پژوهش، طراحی مدل جامع مشارکت شهروندی در شهر تهران است. روش پژوهش، کیفی است و براساس رویکرد گلیزر از راهبرد نظریه دادهبنیاد، وضعیت موجود، مدلسازی شده است. در این امتداد، با 19 نفر از شهروندان، مدیران شهری و خبرگان حوزه مشارکت شهروندی که به صورت گلوله برفی انتخاب شده بودند، مصاحبه نیمهساختاریافته انجام پذیرفت و دادهها پس از پیادهسازی، کدگذاری شده و براساس خانواده کدهای ششسی که از سوی گلیزر معرفی شده است، مدلسازی شد. "عدم رویکرد شهروندمحوری در شهرداری"، بهمنزله پدیده محوری و 12 مقوله نیز بهمنزله مقولههای فرعی معرفی شد. نتیجه اینکه برای افزایش مشارکت شهروندی، لازم است شهرداری تهران، نسبت به اصلاح نگرشِ سرمایههای انسانی خود، بهویژه مدیران و خطمشیگذاران اقدام کند و این تغییر نگرش خود را در عمل نشان دهد و شهرداری، تبدیل به سازمان مشارکتمحور شود و کمک کند تا این تغییر نگرش در شهروندان نیز به وجود آید تا بدین ترتیب مقدمات حضور آنان در عرصه مشارکت شهری فراهم آمده و مشارکتمحوری شهرداری تقویت شود و مدیریت شهری، با پیشنهادهایی که در انتهای مقاله ارائه شد، خلأهای مورد اشاره را برطرف نماید.
علی اصغر پورعزت
چکیده
حکمرانی عرصه آزمون و خطا نیست؛ زیرا با سرنوشت مردم سروکار دارد. بنابراین، باید با نهایت دقت و ظرافت و محاسبات علمی صورت پذیرد. آنچه مردان سیاست در عمل میآموزند و به موجب آن، مستحق عبرت میگردند، مردان خطمشی در آزمایشگاه تجربه میکنند! همچنین، آنچه کشورهای عقبمانده در عرصه عمل و اجرای خطمشی، با هزینههای گزاف تجربه ...
بیشتر
حکمرانی عرصه آزمون و خطا نیست؛ زیرا با سرنوشت مردم سروکار دارد. بنابراین، باید با نهایت دقت و ظرافت و محاسبات علمی صورت پذیرد. آنچه مردان سیاست در عمل میآموزند و به موجب آن، مستحق عبرت میگردند، مردان خطمشی در آزمایشگاه تجربه میکنند! همچنین، آنچه کشورهای عقبمانده در عرصه عمل و اجرای خطمشی، با هزینههای گزاف تجربه میکنند، کشورهای پیشرفته در آزمایشگاه خطمشی فرا میگیرند. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن پیامدهای اجرای خطمشیهای عمومی ناآزموده و مقایسه آسیبهای احتمالی گوناگون، با در نظر گرفتن امکانپذیری آزمون اولیه، آنها در محیط آزمایشگاهی و پیشگیری از انواع هزینههای اجرای خطمشیهای ناپخته، بر ضرورت اهتمام به آزمون خطمشیهای عمومی، پیش از تصویب و اجرای خطمشیهای عمومی، تأکید دارد. این پژوهش صرفاً به خطمشیهای قوه مجریه میپردازد و تنگناهای آزمون خطمشی در آن را مدنظر قرار میدهد؛ تنگناهایی که موجب میشوند بسیاری از خطمشیهای عمومی، بهجای حل مشکل و مسئلهزدایی از عرصه عمومی، به حوزههای مشکل آفرین و مسئله خیز جامعه تبدیل شوند.
اداره امور عمومی
فاطمه السادات ابوالمعالی؛ کرم اله دانش فرد؛ علی اصغر پورعزت
چکیده
اصلاحات فناوری محور، بهویژه در بخش دولتی، «با جامعه در حال دیجیتالی شدن» در دستور کار اکثر کشورهای دنیا قرار گرفته است. مدل «حکومت باز»، با تکیهبر «داده باز»، ازجمله مدلهای نوین حکمرانی دیجیتال برای پیادهسازی اصلاحات است. همگامی با برخی پارادایمها (پارادایم حکومت باز) ضرورتی اجتنابناپذیر در راستای کاربست ...
بیشتر
اصلاحات فناوری محور، بهویژه در بخش دولتی، «با جامعه در حال دیجیتالی شدن» در دستور کار اکثر کشورهای دنیا قرار گرفته است. مدل «حکومت باز»، با تکیهبر «داده باز»، ازجمله مدلهای نوین حکمرانی دیجیتال برای پیادهسازی اصلاحات است. همگامی با برخی پارادایمها (پارادایم حکومت باز) ضرورتی اجتنابناپذیر در راستای کاربست خطمشیهای اصلاح نظام اداری است. حکومت باز، یکی از دیگر از نتایج تکامل دولت دیجیتال و پارادایم مذکور است. بنابراین، هدف این پژوهش ارائه الگویی مبتنی بر حکمرانی در عصر دیجیتال،«مدل حکومت باز»، جهت تسریع اصلاحات اداری در وزارت کشور است. روش اجرای پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل مضمون است. این پژوهش بنیادی است. روش گردآوری داده و اطلاعات، روش کتابخانهای بوده با ابزار فیشبرداری انجام میشود. همچنین ضمن مصاحبه با خبرگان دانشگاهی و اجرایی صاحبنظر در موضوع مطالعه تلاش میشود تا دادههای مکمل جمعآوری و تحلیل شوند. این مصاحبهها به صورت هدفمند با 16 خبره دانشگاهی و اجرایی متخصص درزمینة موضوع انجام شدند. با کدگذاری باز و محوری دادههای حاصل از مصاحبه (بخش کیفی پژوهش)، 6 مضمون اصلی بر اساس «مدل استیفن و نگندی» برای اصلاح نظام اداری، شناسایی و سپس اولویتبندی شدند. در کدگذاری باز 71 کد اولیه از مصاحبه با خبرگان استخراج شد که نهایتاً این شبکه مضامین در 6 مضمون اصلی دستهبندی شدند. اولویت این مضامین از منظر خبرگان (در بخش کیفی پژوهش)، برای اصلاح خطمشیهای نظام اداری بهواسطه کاربست حکومت باز، به ترتیب نیازمند بازمهندسی نظام فرهنگی، فناوری، نظام اقتصادی بهمنزلۀ مهمترین عوامل اصلاح نظام اداری است
هادی عارف؛ سید رضا سیدجوادین؛ علیاصغر پورعزت؛ قنبر محمد الیاسی
چکیده
دیدگاه معناسازی یکی از قدرتمندترین چارچوبهای مفهومی برای تبیین پدیدههای انسانی و اجتماعی در سازمان به شمار میرود. هدف این پژوهش عبارت است از بهکارگیری دیدگاه معناسازی برای درک بهتر نظام ارزیابی عملکرد در سازمان و پویشهای انسانی و اجتماعی پیرامون آن. ادراکات و تفاسیر کارکنان و کنشهایی که آنان براساس این تفاسیر انجام میدهند، ...
بیشتر
دیدگاه معناسازی یکی از قدرتمندترین چارچوبهای مفهومی برای تبیین پدیدههای انسانی و اجتماعی در سازمان به شمار میرود. هدف این پژوهش عبارت است از بهکارگیری دیدگاه معناسازی برای درک بهتر نظام ارزیابی عملکرد در سازمان و پویشهای انسانی و اجتماعی پیرامون آن. ادراکات و تفاسیر کارکنان و کنشهایی که آنان براساس این تفاسیر انجام میدهند، نقش مهمی در سرنوشت ارزیابی عملکرد و اثربخشی آن در سازمان دارد. انسان موجود معناساز است و برای فهم کنش وی باید به دنیای معانیاش وارد شد. روش پژوهش مقاله حاضر نظریة دادهبنیاد با رویکرد برساختگرایی چارمز است. روش نمونهگیری این مقاله نمونهگیری نظری و روش گردآوری داده نیز مصاحبه است. درمجموع با ۱۷ کارمند از دوشرکت دارای نظام ارزیابی عملکرد مصاحبه شد. بهمنظور تحلیل دادهها، از روشهای کدگذاری اولیه و متمرکز استفاده شد. براساس نتایج کارکنان چهار معنای اصلی را به نظام ارزیابی عملکرد نسبت میدهند: ارزیابی عملکرد بهمثابه اهرم فشارمدیر، ارزیابی عملکرد بهمثابه نامه اعمال، ارزیابی عملکرد بهمثابه کاغذپاره و ارزیابی عملکرد امری ناشناخته. همچنین کارکنان در مواجهه با ارزیابی عملکرد، چهار استراتژی کنشی را اتخاذ میکنند: عملکرد نمایشی، عملکرد اصیل، بیتفاوتی و معناجویی. تحلیلها نشان میدهد مؤلفه تعیینکنندة ارتباط میان معانی و کنشها ادراک عاملیت نمرة عملکرد در نزد کارکنان است. با توجه به اهمیت تفاسیر و کنشهای کارکنان در اثربخشی اقدامات منابع انسانی یافتههای این پژوهش سازمانها را در مدیریت معانی و درنتیجه بهبود اثربخشی ارزیابی عملکرد یاری خواهد رساند. همچنین یافتههای این پژوهش میتواند درک موجود نسبت به رابطة اقدامات منابع انسانی با عملکرد فردی و سازمانی را نیز بهبود دهد.
مدیریت دولتی
کامیار رئیسی فر؛ علی اصغر پور عزت؛ مهدی شامی زنجانی
دوره 6، شماره 3 (پیاپی 23) ، تیر 1397، ، صفحه 65-82
چکیده
تحقیقات روایی در علوم اجتماعی در دهههای اخیر رواج قابل ملاحظهای داشتهاند، تا حدی که از این رویآوری به چرخش روایی یاد میشود. یکی از حوزههای تحقیقاتی اخیر در مطالعات سازمانی که به استفاده از روش روایی روی آورده است، مسیر شغلی است. در این پژوهش سعی شده، ابتدا به مبانی نظری روشهای تحقیق روایی در علوم اجتماعی پرداخته ...
بیشتر
تحقیقات روایی در علوم اجتماعی در دهههای اخیر رواج قابل ملاحظهای داشتهاند، تا حدی که از این رویآوری به چرخش روایی یاد میشود. یکی از حوزههای تحقیقاتی اخیر در مطالعات سازمانی که به استفاده از روش روایی روی آورده است، مسیر شغلی است. در این پژوهش سعی شده، ابتدا به مبانی نظری روشهای تحقیق روایی در علوم اجتماعی پرداخته شود، و سپس با اتخاذ روش تحقیق مناسب، داستان مسیرشغلی با رویکرد تحلیل روایت(ساختاری و محتوایی) مورد بررسی قرار گیرد. تحلیل ساختاری و محتوایی مسیرشغلی افراد، حاکی از آن است که میتوان 4 گونۀ داستانی، شامل صعود، فرازونشیب، بیتفاوتی و افول را در داستانهای مسیرشغلی مشارکتکنندگان شناسایی کرد. به علاوه، مضامین روابط میانفردی، کنترل، آمادگی مقابله، جایگاه شغلی و آسیب روانی نیز از مهمترین مضامینی است که در داستان مسیرشغلی مشارکتکنندگان تکرار شده است. نتایج این بررسی نشان میدهد روشهای روایی به فهم معنای افراد از تجربۀ مسیرشغلیشان کمک کرده، و امکان تغییر یا بهبود آن را نیز فراهم میآورند.
اداره امور عمومی
میریعقوب سیدرضائی؛ علی اصغر پورعزت؛ آرین قلی پور
دوره 5، شماره 3 (پیاپی 19) ، تیر 1396، ، صفحه 47-64
چکیده
بودجه از جمله مهمترین ابزارهای توسعه عدالت در کشور است که تحت تأثیر نحوه عملکرد مجموعه گسترده ای از عوامل ذیربط قرار می گیرد. با توجه به گستردگی و پیچیدگی خط مشی بودجه ای و فراگرد بودجه بندی، تلاش برای شناسایی عوامل مؤثر بر رعایت عدالت در آن، از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این پژوهش، تلاش شده است تا با استفاده ...
بیشتر
بودجه از جمله مهمترین ابزارهای توسعه عدالت در کشور است که تحت تأثیر نحوه عملکرد مجموعه گسترده ای از عوامل ذیربط قرار می گیرد. با توجه به گستردگی و پیچیدگی خط مشی بودجه ای و فراگرد بودجه بندی، تلاش برای شناسایی عوامل مؤثر بر رعایت عدالت در آن، از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این پژوهش، تلاش شده است تا با استفاده از روش داده بنیاد و نمونه گیری نظری و گلوله برفی، مجموعه ای از عوامل مؤثر بر این مهم، طی مصاحبه های باز و نیمه ساختاریافته با کارشناسان و متخصصان امر، شناسایی شوند. براساس یافته های پژوهش، دو طبقه عوامل ملی و فرا منطقه ای (با مقولات تحت پوشش، مشتمل بر چالش های مدیریتی، قانونی، فنی، نمایندگی، بودجه ای، ملاحظات سیاسی و نفتی، ملاحظات نگرشی و مشکلات نهادی و سازمانی) و عوامل منطقه ای و استانی (با مقولات تحت پوشش، مشتمل بر شرایط منطقه ای؛ چالشهای مدیریتی استانی، برداشتهای متفاوت افراد از ماهیت بودجه و عدالت، ابعاد بودجه ای و عوامل غیر بودجه ای)، توسعه عدالت منطقه ای را از طریق فراگرد بودجه بندی، تحت تأثیر قرار می دهند.
مدیریت عمومی
عباس نرگسیان؛ علی اصغر پورعزت؛ ازاده رسولی پرشکوه
دوره 5، شماره 2 (پیاپی 18) ، فروردین 1396، ، صفحه 77-88
چکیده
در سازمانهای امروزیتاکید میشود که منابع انسانی ارزش راهبردی دارد و سازمان را از دیگر رقبایش متمایز میکند؛ یعنی می توان مهارتها و توانمندی های افراد یک سازمان و چگونگی به کارگیریآنها را به منزله عامل مهم مزیت رقابتی آن، به حساب آورد. ...
بیشتر
در سازمانهای امروزیتاکید میشود که منابع انسانی ارزش راهبردی دارد و سازمان را از دیگر رقبایش متمایز میکند؛ یعنی می توان مهارتها و توانمندی های افراد یک سازمان و چگونگی به کارگیریآنها را به منزله عامل مهم مزیت رقابتی آن، به حساب آورد. در این امتداد تاکید می شود که جذب و استخدام اثربخش درسازمانها، امری اساسی و راهبردی است. از جمله تحولاتی که در دهه های اخیر، در ارتباط با جذب نیروی انسانی با هدف افزایش کارایی و موثرتر شدن فرایند آن پیش آمده است، استفاده از رویکردبرونسپاری فرایند جذب نیروی انسانیاست. برونسپاری فرایند جذبنوعی برونسپاری فرایند کسب و کاراست. هدف اساسی این پژوهش، بررسی مزایا و معایب برونسپاری فرایند جذب منابع انسانی است. جهت بررسی این موضوع از روش تحقیق کیفی استفاده شد و نتایج حاصل از 12 مصاحبه با 7 مدیرو 5 کارشناس در شرکت ارتباطات سیار همراه اول، نشانمیدهد که برونسپاری فرایند جذب منابعانسانی علاوه برقوتها، محدودیتها و مشکلاتی که به طور نسبتا گستردهای در ادبیات دانشگاهی مورد بحث قرار گرفته است، مزایا و معایب دیگری نیز به دنبال دارد که در این پژوهش مطرح شده است. در نهایت یافته های این پژوهش نشان دهنده 8 تم اصلی است که 4 تم مربوط به مزایا و 4 تم دیگر، بیان کننده معایب برونسپاری فرایند جذب منابع انسانی است.
میریعقوب سیدرضائی؛ علی اصغر پورعزت
دوره 4، شماره 4 (پیاپی 16) ، مهر 1395، ، صفحه 67-80
چکیده
بودجه بهمنزله قلب فراگرد خطمشیگذاری و بودجهبندی بهمنزله مهمترین فراگرد تصمیمگیری در نهادهای عمومی، از چنان اهمیتی برخوردارند که اصلاح آنها، اصلاح امر حکومت و کشور تلقی میشوند؛ اصلاحی که باید معطوف به یادگیری در جهت بودجهبندی بهتر باشد؛ زیرا که بودجه، آینه تمامنمای فعالیتها و خطمشیهای حکومت است. ...
بیشتر
بودجه بهمنزله قلب فراگرد خطمشیگذاری و بودجهبندی بهمنزله مهمترین فراگرد تصمیمگیری در نهادهای عمومی، از چنان اهمیتی برخوردارند که اصلاح آنها، اصلاح امر حکومت و کشور تلقی میشوند؛ اصلاحی که باید معطوف به یادگیری در جهت بودجهبندی بهتر باشد؛ زیرا که بودجه، آینه تمامنمای فعالیتها و خطمشیهای حکومت است. این در حالی است که پژوهشهای صورت گرفته و معرفی سیستمهای متعدد بودجهبندی طی سالیان گذشته، از ناکارآمدی سیستمهای بودجهبندی متداول در اکثر کشورها حکایت دارند؛ تسری چنین وضعی به کشور ما، پژوهشگران را بر آن داشت تا ضمن مدنظر قرار دادن ملاحظات مربوط به بافت اجتماعی و تاریخی، دراینباره مطالعه نمایند. بنابراین این پژوهش، باهدف شناسایی ویژگیهای سیستم مناسب بودجهبندی عمومی، از نگاه کارشناسان و صاحبنظران عرصه بودجهبندی و بررسی دیدگاههای گوناگون دراینباره صورت گرفت. روش پژوهش، تحلیل تم و ابزار اصلی جمعآوری دادهها، مصاحبه بوده است. مطابق با تحلیل دادههای جمعآوریشده، پنج طبقه تم اصلی با مجموعهای از تمهای فرعی تحت پوشش ذیل عناوین «واقعگرایی و فنگرایی»، «اصلاحگرایی و یادگیرندگی»، «علمگرایی و دانشمحوری»، «هدفمداری» و «ارزشمداری» پدیدار شدند. به نظر میرسد که با مدنظر قرار دادن این مقولهها در سیستم بودجهبندی حکومت، میتوان با حرکت در مسیر اصلاح امر بودجهبندی و بودجه، امیدوار بود که این سند مهم، در مسیری یادگیرنده بهسوی توسعه و پیشرفت، جامعه را در مسیر تعالی رهنمون گرداند.
علی اصغر پورعزت
دوره 4، شماره 2 (پیاپی 14) ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 149-158
چکیده
سیستم های اجتماعی از پیچیده ترین سیستم های شناخته شده اند و اداره آنها، امری خطیر و پر چالش است؛ به ویژه اگر نظریه خردمندانه ای پشتوانه عمل و اقدام دولت باشد؛ بنابراین ارائه نظریه حکمرانی در فضایی میانرشتهای، و چند رشتهای برای حمایت از شیوه حکومت و اداره ضرورت دارد؛ زیرا از سویی حکومت چندبعدی است و از سویی، ...
بیشتر
سیستم های اجتماعی از پیچیده ترین سیستم های شناخته شده اند و اداره آنها، امری خطیر و پر چالش است؛ به ویژه اگر نظریه خردمندانه ای پشتوانه عمل و اقدام دولت باشد؛ بنابراین ارائه نظریه حکمرانی در فضایی میانرشتهای، و چند رشتهای برای حمایت از شیوه حکومت و اداره ضرورت دارد؛ زیرا از سویی حکومت چندبعدی است و از سویی، قلمروهای پیش رو برای عمل و اقدام آن، بسیار پیچیده، پرتنوع و در هم تافتهاند. نکته مهم این است که عمل حکومت نیازمند پشتوانه نظری است و این پشتوانه نظری در هیچیک از رشتههای علوم سیاسی، اقتصاد و علوم اجتماعی، و مدیریت بهطور صریح و جامع صورتبندی نمیشود. این مقاله با تأمل بر گستره و تنوع حوزههای عمل و اقدام درست حکومت، باهدف صورتبندی یک نظریه اداری منسجم برای دلالت بر حکمرانی و روشنسازی مسیر عمل دستگاه اداری دولت و حکومت در قوای سهگانه، نگارش یافته است. مقاله با روایتگری داستانهای چندگانه با وجهی پدیدارشناسانه، روایتهای نادرست از رسالت رشته علمی اداره دولت و حکومت را بهنقد میکشد، و بر این اساس تصویر «دانشکده حکومت» مورد پردازش قرارگرفته است.