با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن مدیریت دولتی ایران و انجمن مدیریت رفتار سازمانی

نوع مقاله : اکتشافی

نویسندگان

1 دانشگاه امام صادق(ع)

2 موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی

چکیده

یکی از حوزه های مرتبط با اداره حکومت و جامعه، حاکمیت است که مسیر کلی حرکت یک جامعه را ریل گذاری می نماید و مسائل جامعه را مدیریت می کند و متضمن منافع عمومی است. از آنجا که داشتن الگوی حکومت داری و حاکمیت متناسب با ارزشهای هر جامعه، ضرورتی انکار ناپذیر است لازم است الگوی حاکمیت هر جامعه ای متناسب با ارزشها و فرهنگ آن جامعه مشخص گردد. در منابع اسلامی نیز به حکومت و حاکمیت توجه ویژه ای شده است. یکی از منابع اصیل در این زمینه سیره حضرت امیرالمومنین علیه السلام است که مورد توجه بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان قرار گرفته است. هدف این پژوهش شناسایی مولفه های حاکمیت اسلامی با تاکید بر سیره امام علی(ع) بر اساس پژوهشهای انجام شده در این زمینه است. روش پژوهش از نوع کیفی است که براساس روش فرا ترکیب انجام شده است. براساس پژوهشهای انجام شده در این زمینه یافته های این پژوهش نشان می دهد که عدالت، فقر زدایی و رفاه گرایی در حاکمیت اسلامی اهمیت بالایی دارد در صورتی که در حاکمیت غربی پاسخگویی و دخالت(مشارکت) از اهمیت بالایی برخوردار است. همین امر نشان می دهد که الگوی حاکمیت اسلامی تفاوت اساسی با حاکمیت غربی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study of Islamic Governance in Iran using the Meta-Synthesis Method

چکیده [English]

One of the areas associated with the administration of the state and society is the sovereignty that governs the general direction of a society and governs the issues of society and entails public interests. It is necessary to have a pattern of governance and governance proportional to the values ​​of each society, which is indispensable. It is necessary to determine the pattern of governance of any society in accordance with the values ​​and culture of that society. In Islamic sources, special attention has been paid to governance and sovereignty. One of the original sources in this regard is the Holy Imam Ali (PBUH), which has attracted many scholars and scholars. The purpose of this research is to identify the components of Islamic sovereignty, with emphasis on Imam Ali's (AS) dynasty based on research carried out in this field. The research method is qualitative, which is based on the method of metacomposing. Based on research carried out in this regard, the findings of this study indicate that justice, poverty reduction and welfare in Islamic sovereignty is important if Western accountability and participation are important. This shows that the pattern of Islamic sovereignty differs fundamentally from Western sovereignty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic government
  • Islamic governance
  • Imam Ali (AS)
  • Alawite government
ابراهیم پور، حبیب و روشندل اربطانی طاها (1387). «بررسی جایگاه رسانه ملی در الگوی حکمرانی پایداری در ایران». نشریه مدیریت دولتی، شمارة 1.
اخوان کاظمی، بهرام (1379). «آرمان‌های حکومت از دیدگاه امام علی (ع)».  فصلنامه حکومت اسلامی، شمارة 17، 147-129.
ارسطا، محمدجواد (1379). «اهتمام به آرای عمومی و دید مردم در نگاه علی (ع)».  فصلنامه حکومت اسلامی، شمارة7، 128-110.
الوانی، مهدی و علیزاده ثانی، محسن (1386). «تحلیلی بر کیفیت حکمرانی خوب در ایران». نشریه مطالعات مدیریت، دورة 14، شمارة53.
امام خمینی، روح اله (1374).  صحیفه امام. جلدهای 2،3، 4، 5، 6، 8، 10، 16، 20، 21. تهران: موسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
 
 
 
امام خمینی، روح اله (1378). صحیفه امام. تهران: موسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی، روح اله (1360). کشف‌الاسرار. قم: انتشارات آزادی.
امام خمینی، روح اله (1373). ولایت فقیه. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امیری، علی‌نقی و عابدی‌جعفری، حسن (1392). مدیریت اسلامی، رویکردها. تهران: سمت.
امینی، ابراهیم (1381). حکومت امام مهدی علیه‌السلام. قم: بوستان کتاب.
باباپور گل‌افشانی، محمدمهدی  (1379). درآمدی بر سیاست و حکومت در نهج‌البلاغه. قم: انتشارات تهذیب.
بابایی طلاتپه، محمدباقر (1386). مبانی و اهداف حکومت جهانی حضرت مهدی (عج). در سومین همایش بین‌المللی دکترین مهدویت، ویراسته سید رضا سجادی نژاد، تهران: موسسه آینده روشن.
بردبار، غلامرضا؛ ضرابی زاده، شیما و صالحی، طاهر (1394). «ارائه الگوی حاکمیت خدا مدار». مدیریت اسلامی، شمارة 10، 41-9.
بووارد، تونی و  لوفر، الک (1393).  مدیریت دولتی و حاکمیت، شیروانی، علیرضا، الوانی، مهدی و ذاکر اصفهانی، علیرضا، تهران: نگین ایران.
بیگدلی، رحمت اله (1386). «حکمرانی خوب در اندیشه و عمل علی(ع)». خبرگزاری انتخاب، www.entekhab.ir. تاریخ دسترسی به پایگاه15/10/.86.
بیگی‌نیا، عبدالرضا؛ حقی کرم الله، مسلم و حسینی فرد، مجتبی (1391). «بررسی تطبیقی نظام حکمرانی کوروش کبیر با اصول حکمرانی خوب». فصلنامۀ راهبرد، سال پنجم، شمارة 7.
پورعزت، علی‌اصغر (1389). «پژوهش ابعاد حاکمیت اخلاقی در فحوای عهدنامه امیر(ع)». پژوهش‌های نهج‌البلاغه، سال هشتم، شمارة 30، 132-115.
پهلوان، منصور و شریعتی‌نیاسر، حامد (1394). «ویژگی‌های حکومت علوی». فصلنامه النهج، شماره3، 44-7.
تابلی، حمید؛ سالاری راد، معصومه؛ صالحی، جواد و غلامعلی پور، علی (1390). «حکومت مهدوی در پرتو شاخص‌های جهانی‌سازی آن». مشرق موعود، شمارة 19، 102-83.
ثواقب، جهانبخش (1391). «مبانی و شاخصه‌های حکومت علوی». پژوهشنامه علوی، سال سوم، شمارة 2. 25-1.
حسینی تاش، علی و علی واثق، قادر (1393).«حاکمیت خوب و ارائه حاکمیت شایسته بررسی و شاخص‌های این دو از دیدگاه امیرالمومنین علی علیه‌السلام». اسلام و پژوهش‌های  مدیریتی، سال سوم 8، 28-7.
جعفر پیشه فرد، مصطفی (1379). «حکومت علوی و اهتمام به اصلاحات اجتماعی، اقتصادی، توسعه و رفاه». فصلنامه حکومت اسلامی، شمارة 18، 56-97.
جمشیدی، محمدحسین (1378). «ویژگی‌های حکومت مطلوب از منظر امام خمینی (ره)». فصلنامه حکومت اسلامی، شمارة 14، 205-171.
جوان آراسته، حسین (1379). «حقوق مردم در نگاه امیرالمؤمنین (ع)». فصلنامه حکومت اسلامی، شمارة 18، 213-186.
دری نجف‌آبادی، قربانعلی (1379).«مبارزه با فساد در حکومت علوی(ع)». فصلنامه حکومت اسلامی، شمارة 17، 292-253.
دین‌پرور، جمال‌الدین (1394). «مدیریت و حکومت علوی (فرازمانی، فرامرزی)». فصلنامه النهج، شمارة 46، 19-7.
ربانی گلپایگانی، علی (1384). «دکترین مهدویت و حکومت جهانی مهدوی».  مجله انتظار موعود، شمارة 16، 208-183.
رستمیان، محمدعلی (1379). «وظائف و مسئولیت‌های حاکم در نگاه علی(ع)». فصلنامه حکومت اسلامی، شمارة 18، 125-98.
رضایی منش، بهروز؛ عبدالحمید، مهدی؛ پورعزت، علی اصغر و
شریف‌زاده، فتاح (1393). «الگوی ارزشیابی خط‌مشی‌های عمومی در پرتو معرفت علوی». راهبرد فرهنگ، شمارة 28، 152-123.
رضوی، رسول (1386). «سیره حکومتی امام زمان(عج)». پایگاه اندیشه قم، www.andisheqom.com/
رهنمورد، فرج اله (1390). «الگوی مدیریت دولتی برای تحقق حاکمیت تراز چشم‌انداز 1404». چشم‌انداز مدیریت دولتی، شمارة 6، 58-43.
رهنورد، فرج اله (1388). مؤلفه‌ها و ابعاد مدیریت دولتی مطلوب برای تحقق چشم‌انداز توسعة 1404. تهران: گزارش دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام. کمیته مدیریت و نظام اداری.
سامانی، احسان (1393). «شاخصه‌های حکومت مهدوی برای تحقق صلح و امنیت جهانی». پژوهش‌های مهدوی، شمارة11، 174-141.
ستاری، حسن (1385). «صفات و ویژگی‌های آرمان‌شهر در اندیشه اسلامی».  ماهنامة موعود، شماره 41، 2-1.
سحابی، بهرام؛ اعتصامی، منصور و امین‌پور، خالد (1392). «بررسی اثر حاکمیت خوب و اندازه دولت بر توسعة مالی در کشورهای منتخب». فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعة اقتصادی، سال سوم، شماره12، 118-105.
سردارنیا، خلیل‌اله و شاکری، حمید (1393). «تبیین حاکمیت خوب در نهج‌البلاغه با رویکرد روشی زمینه‌گرا». مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورة 6 ، شمارة4 ،53-27.
سلطان محمدی، حسین و سلطان محمدی، فاطمه (1391). «تبیین مؤلفه‌های سیاست اخلاقی امام علی (ع) پس از رسیدن به امامت و حکومت». پژوهشنامه علوی، سال3،  شمارة1، 116-91.
سلیمیان، خدا مراد (1383). «حکومت جهانی حضرت مهدی (عج)». ماهنامة موعود، شمارة 45، 70-66.
سعدآبادی، علی‌اصغر و پورعزت، علی‌اصغر (1392). «ویژگی‌های حکومت توسعه‌یافته در پرتو رهنمودهای امام علی(ع)». پژوهشنامه علوی، سال چهارم، شماره اول،51-33.
سهرابی، بابک؛ اعظمی، امیر و یزدانی، حمیدرضا (1390). «آسیب‌شناسی پژوهش‌های انجام شده درزمینة مدیریت اسلامی با رویکرد فرا‌ترکیب». چشم‌انداز مدیریت دولتی، شمارة 6، 24-9.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و زرین نعل، زینب (1394). «رعایت اصول حکومت علوی بسترساز تحقق اهداف حکومت اسلامی». فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال سوم، شمارة 10، 22-1.
شیرودی، مرتضی (1393). «شاخصه‌های سیاسی توسعه و پیشرفت از منظر اسلام با تکیه‌بر حکومت امام مهدی (عج)». مجله انتظار موعود، شماره 45، 85-102.
طباطبایی، کاظم (1384). «عدالت جهانی، نماد سیاست مهدوی». مجله انتظار موعود، شمارة 13، 13-12.
کارگر، رحیم (1385). «دولت اخلاقی و دکترین مهدویت». مجلة انتظار موعود، شمارة 16، 254-241.
کایر، آنه مته (1386). حاکمیت. ترجمه، ابراهیم گلشن و علی آدوسی، تهران، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
عبدالمحمدی، حسین (1375). «احیای ارزش‌ها در حکومت علی (ع)». فصلنامه معرفت، شماره18. 34-28.
عرب سید محمد، ابراهیم‌زاده، پزشکی، رضا، مروتی و شریف‌آبادی، علی (1393). طراحی مدل فراترکیب عوامل مؤثر بر طلاق با مرور نظام‌مند مطالعه‌های پیشین. مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، 10(4)، 10-22.
فروزنده‌دهکردی، لطف اله و جوکار، علی‌اکبر (1386). مدیریت اسلامی و الگوهای آن. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
فروزنده، لطف‌اله؛ بهمنی، اکبر؛ صفیان، مهدی و امیری، محمدهاشم (1390). «شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار حکومت مهدوی براساس رویکرد استراتژیک». مشرق موعود، شمارة 19. 131-103.
قلی‌پور، رحمت‌الله (1383). «تحلیل و امکان‌سنجی الگوی حکمرانی خوب در ایران با تأکید بر نقش دولت». فصلنامه دانش مدیریت، دوره 17، شمارة 5.
نادری، محمدمهدی (1390). «حکمرانی خوب، معرفی و نقد اجمالی».  نشریه اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، شماره 1.
ناظمی اردکانی، محمد (1388). «حاکمیت خوب با رویکرد اسلامی» . نشریه مصباح، شمارة 76، 128-107.
نامدارزاده، محسن (1378). «سلطان جهانم به چنین روز غلام است».  ماهنامه موعود، شمارة 12، 31-30.
نیرومند، پوراندخت؛ رنجبر، محبوبه؛ سعدی، محمدرضا و امیرشاهی، میراحمد (1391). «شناسایی و طبقه‌بندی مدل‌های کسب‌وکار موبایل مبتنی‌بر رویکرد فرا ترکیب». نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 4، شمارة 10، 201-179.
مروتی، سهراب و رضایی، زهرا (1392). «شاخص‌های ارتباط مطلوب مردم با زمامدار در نهج‌البلاغه». پژوهشنامه نهج‌البلاغه، سال اول، شمارة 1، 37-25.
مطهری، مرتضی (1378). سیری در نهج‌البلاغه. تهران: انتشارات صدرا.
موسوی کاشمری، مهدی (1379).«انتقاد گری و انتقادپذیری در حکومت علوی». فصلنامه حکومت اسلامی، شمارة 17، 314-293.
ودادهیر، ابوعلی (1389). «فراترکیب نتایج واکاوی‌های کیفی و مطالعات فرهنگی، واقعیت یا توهم». برگ فرهنگ، 45 -24.
یوسفی، شیخ رباط و بابایی، محمدرضا (1394). «طراحی مدل حاکمیت خوب براساس نامه مالک اشتر و مقایسه آن با اصول حاکمیت خوب بانک جهانی». نشریه اقتصاد اسلامی، شمارة 57، 62-31.
 
 
Hirst, P. (2000). "Democracy and Governance", in Jon Pierre(ed).
Hyden, G. (1999) "Governance and the Reconstitution of political order". in Richard Joseph (ed), state, conflict, and Democracy in Africa, Boulder, co, Lynne Rienner.
 Plumptre, T. & Graham, J .(2000). "Governance in the New Millennium Challenges for canada Instituteon Governance". Canada: The Institute On Governance Ottawa, Ontario. www.iog.ca.
Plumptre, T. & Graham, J. (1999). Governance & Good Governance, Institute on Governance, December Ruhanen Lisa,
Scott Noel,  Ritchie, B. & Tkaczynski, A. (2010). "Governance، a review and synthesis of the literature".Tourism Review, 65(4), 4-16.
Sandelowski, M. & Barros, J. (2007). Handbook for Synthesizing Qualitative Research. NewYork: Springer publishing company Inc.
World Bank. (1989). "subsabaran Africa،from crisis to sustainable growth".Washington DC.