با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن مدیریت دولتی ایران و انجمن مدیریت رفتار سازمانی

نوع مقاله : توصیفی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی و MBA، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

مسأله شهود و تصمیم­ گیری شهودی به عنوان یک عامل موثر مدیریت، توجه فزاینده­ای را در محافل علمی و پژوهش ها در سطح دنیا به خود جلب کرده است. این تحقیق مبتنی بر راهبرد داده‎بنیاد می­باشد و ضمن تبیین شهود، عوامل و مولفه­ های اسلامی که بر شهود مدیران و تصمیم­ گیری آنها موثر هستند را شناسائی کرده است. عوامل مذکور از طریق مرور و تدبر در قرآن کریم و با تمرکز بر تفسیر آیات انتخاب شده شناسائی شدند. برای پرهیز از برداشت های غیر تخصصی، تفسیر المیزان مبنای تحقیق قرار گرفته است. بر اساس قضایا و مفاهیم مستخرج، تئوری این تحقیق بر اساس جهان­ بینی الهی شکل گرفت و مفهوم شهود نیز در همین چارچوب تبیین شده است. آنچه از مفهوم شهود در قرآن بر می­ آید، این است که شهود نیرویی معنوی و برتر از عقل است. نتایج حاصل از این تحقیق، تبیین شهود در قالب الهام، رویت قلب، قوه تشخیص و نور الهی بود و نیز استخراج بیست و دو مولفه بود که با استفاده از نظرات خبرگان حوزوی و دانشگاهی در قالب دو گروه پیش‏ران‏ ها و بازدارنده­ ها دسته­ بندی شد. بر اساس مبانی اسلامی، تأثیرگذاری این عوامل بر شهود، قطعی، غیر قابل انکار و بنیادی است.


کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying factors and components of intuition in decision making in viewpoint of Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Lotfollah Forozandeh Dehkordi 1
  • Mohammad Mahmoodi Meimand 2
  • Saeed Abesi 3
  • Mehdi Haddad Zadeh 4

چکیده [English]

The matter of intuition and intuitive decision making has attracted increasingly attention in scientific gatherings and research as an effective factor on management all around the world. Present research is based on the grounded strategy and it has identified the Islamic factors and components that are effective on managers' intuition and their decision making besides explaining intuition. The factors were identified through studying and prudence in Holy Quran and with concentration on sign's commentary. In order to avoid non-specialized understanding, Almizan exegesis has been put on the research basis. According to extracted concepts and theorems, the research theory was made based on divine outlook and the concepts of intuition have been explained in this framework. What arises from intuition's concept out of Quran is that "intuition is a spiritual power and superior to reason. Results explained intuition in frame of inspiration, heart sight, faculty of distinction and divine light. 22 components were extracted that were classified in two groups of deterrent and propellant using the ideas of experts of university and Howzeh. Based on Islamic basis, the effectiveness of these factors on intuition is certain, undeniable and fundamental.

کلیدواژه‌ها [English]

  • intuition
  • Intuitive Decision Making
  • Islamic intuition components
  • Quran
  • the grounded theory
ابراهیمیان، سیدحسین(1378). معرفت شناسی در عرفان، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم.
استراوس، آنسلم؛ کوربین، جولیت(1387). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه ها و شیوه ها، ترجمه بیوک محمدی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
باقری، خسرو(1382). هویت علم دینی: نگاهی به نسبت دین با علوم انسانی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
جوادى آملی، عبداللّه(1393). تسنیم: تفسیر قرآن کریم، نشر اسراء.
جوادى آملی، عبداللّه(1390). معرفت­شناسی در قرآن، نشر اسراء
جوادیآملی عبداللّه(1386). منزلتعقل درهندسهمعرفتدینی، نشراسراء.
حسینى همدانى، سید محمد حسین(1404ق). انوار درخشان، نشر کتابفروشى لطفى.
دانایی فرد، حسن(1384). تئوری­پردازی با استفاده از رویکرد استقرائی: تئوری داده­بنیاد، مجله دانشور، سال 12، شماره11.
دانایی فرد، حسن و امامی، سید مجتبی(1386). استراتژیهای پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه­پردازی داده بنیاد، اندیشه مدیریت، سال اول، شمارة دوم.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد(1381). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن، ترجمه غلامرضا خسروی‌حسینی، انتشارات مرتضوی.
طباطبائی، سید محمد حسین(1374). تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوى همدانى، نشر دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
فروزنده دهکردی، لطف الله و جوکار، علی اکبر(1386). مدیریت اسلامی و الگوهای آن، انتشارات پیام نور.
فقیهی، ابوالحسن و علیزاده، محسن(1384). روائی تحقیق کیفی، فرهنگ مدیریت، شماره 9.
قاسمی، محمد جواد(1390). تاثیر متقابل شناخت حسی و شهود عرفانی در قرآن، دانشگاه پیام نور، رساله دکترای مدرسی معارف اسلامی.
مطهری،مرتضی(1377الف). مجموعه آثار:امدادهایغیبی؛تهران، انتشاراتصدرا.
مطهری،مرتضی(1377ب). مجموعه آثار:نبرد حقّ و باطل؛تهران، انتشاراتصدرا.
مطهری،مرتضی(1377ج). مجموعه آثار:نبوت؛تهران، انتشاراتصدرا.
معرفت، محمد هادی(1381). علوم قرآنی، موسسه فرهنگی التمهید.
مقیمی، سیدمحمد؛ رهبر، امیرحسین؛ اسلامی، حسن(1386). معنویت سازمانی و تاثیر آن در خلاقیت کارکنان(رویکردی تطبیقی)، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال دوم، شماره 3و4.
مکارم شیرازى، ناصر(1374). تفسیر نمونه، نشر دار الکتب الإسلامیة.
مهرابی، امیرحمزه؛ خنیفر، حسین؛ امیری، علی­نقی؛ زارعی متین، حسن؛ جندقی، غلامرضا(1390). معرفی روش­شناسی داده­بنیاد برای تحقیقات اسلامی، مدیریت فرهنگ سازمانی، شماره 23.
نقی پورفر، ولی الله(1383). اصول مدیریت اسلامی و الگوهای آن، نشر موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی.
 
 
Akinci, C., Sadler-Smith, E., 2012. "Intuition in management research: a historical review". International Journal of Management Reviews 14, 104e122.
Baesler, E.J. (2003), Theoretical Explorations and Empirical Investigations of Communication and Prayer, The Edwin Mellen Press, Lewiston, ME.
Cavanagh, G.F. and Hazen, M.A. 2008, "Sustainability, spirituality, and discernment or discernment upholds sustainability", Palgrave Macmillan, New York, NY, pp. 35-50.
Covin, J.G., Slevin, D.P., Heeley, M.B., 2001. Strategic decision-making in an intuitive vs. technocratic mode,structural and environmental considerations. Journal of Business Research 52, 51e67.
Dane, E. and Pratt, M.G. ,2007, “Exploring intuition and its role in managerial decision-making”, Academy of Management Review, Vol. 32 No. 1, pp. 33-54.
Dayan, M., Elbanna, S., 2011. “Antecedents of team intuition and its impact on the success of new product
development projects”. Journal of Product Innovation Management 28, 159e174.
De Wit, B., & Meyer, R.: Strategy: Process, Content, Context, London: ITP, 1998.
Elbanna, S., Child, J., 2007. The influence of decision, environmental and firm characteristics on the rationality of strategic decision-making. Journal of Management Studies 44, 561e591.
Elbanna S., Child J. and Dayan M., , 2013, “A Model of Antecedents and consequences of intuition in strstegic decision making”, Long Range Planning 46 ,149e176
Frantz, R., 2000. “Intuitive elements in Adam Smith”. Journal of Socio-Economics 29, 1e19.
Hensman, A., Sadler-Smith, E., 2011. “Intuitive decision making in banking and finance”. European Management Journal 29, 51e66.
Henden, G., Intuition and its Role in Strategic Thinking, A dissertation submitted to BI Norwegian School of Management for the Degree of Dr. Oecon, 2004.
Khatri, N. and Ng, H.A. 2000, “The role of intuition in strategic decision making”, Human Relations, Vol. 53 No. 1, pp. 57-86.
Leybourne, S., Sadler-Smith, E., 2006. The role of intuition and improvisation in project management. International Journal of Project Management 24, 483e492.
Matzler, K., Bailom, F. and Mooradian, T.A. 2007, “Intuitive decision making”, MIT Sloan Management Review, Vol. 49 No. 1, pp. 13-15.
McGee, J.J. and Delbecq, A.L. ,2003, “Vocation as a critical factor in a spirituality for executive leadership in business”, University of Notre Dame Press, Notre Dame, IN, pp. 94-110.
Miller, C.C., Ireland, R.D., 2005. “Intuition in strategic decision-making, friend or foe in the fast-paced 21st century”. Academy of Management Executive 19, 19e30.
Mintzberg, H. (1998). Strategy Safari: A Guided Tour Through the Wilds of Strategic Management. London: Prentice-Hall.
Reichertz, Jo., 2010. “Abduction: The logic of Discovery of Grounded Theory.” Forum: Qualitative Social Research. Vol 11, No. 1.
Sadler-Smith, E., Shefy, E., 2004. “The intuitive executive, understanding and applying ‘gut feel’ in decisionmaking”. Academy of Management Executive 18, 76e91.
Simon, H.A. (1987), “Making management decisions: the role of intuition and emotion”, Academy of Management Executive, Vol. 1 No. 1, pp. 57-64.