با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن مدیریت دولتی ایران و انجمن مدیریت رفتار سازمانی

نوع مقاله : علی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

2 استاد گروه مدیریت دولتی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

3 استاد گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

چکیده

خط‌مشی یارانه‌ای ایران پس از حدود 30 سال، در آخرین ایستگاه به تصویب و اجرای «قانون هدفمندی یارانه‌ها» رسید. پژوهش حاضر قصد داشت فرایند این تغییر عمدۀ خط‌مشی یارانه‌ای ایران را با تکیه بر «چهارچوب ائتلاف مدافع» تبیین کند. طرح این پژوهش شامل جهت‌گیری فلسفی پساتحصّل‌گرایی، استراتژی مطالعه موردی، و روش تحلیلی «ردیابی فرایند» است. شواهد و سرنخ‌های برآمده از مصاحبه با 7 تن از نخبگان خط‌مشی و نیز اسناد و مدارک عمومی نشان داد که دو ائتلاف مدافع در خط‌مشی یارانه‌ای ایران وجود داشتند: «ائتلاف مصرف محور هدفمندی یارانه‌ها» بر آزادسازی یک‌باره قیمت‌های کالاهای اساسی و حامل‌های انرژی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر تأکید داشت و «ائتلاف تولیدمحور هدفمندی یارانه‌ها» بر آزادسازی تدریجی قیمت‌ها، لزوم حمایت از بخش تولید، و توجّه به راهکارهای غیرقیمتی اصرار می‌کرد.همچنین، شواهد حاکی از آن بود که تغییر عمدۀ خط‌مشی یارانه‌ای ایران را می‌توان به چهار سازوکار علّی «چهارچوب ائتلاف مدافع» نسبت داد: «یادگیری از خط‌مشی، التهابات و شوک‌های بیرونی، شوک‌های درونی، و توافق مذاکره‌ای». 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explaining Statis and Change in Iran,s Subsidy Policy: Advocacy Coalition Framework

نویسندگان [English]

  • Behnam Shahaei 1
  • Hassan DanaeiFard 2
  • Adel Azar 3

1 PhD student Public Administration, Tarbiat Modares University, Tehran

2 Professor of Public Administration, Tarbiat Modares University, Tehran

3 Professor of Industrial Management, Tarbiat Modares University, Tehran

چکیده [English]

After 30 years from 1979 revolution, Islamic Repulic of Iran subsidy was engaged in fundamental change of the subsidy policy. This research is aimed to answer why and how the change was happened, using one of theoretical views of public policy process, named, Advocacy Coalition Framework (ACF). The Research design contained pospositivist philosophical orientation, case study strategy, and process tracing as analytical method. Cues and evidence taken from direct and indirect Interviews as well as public documents revealed that there were two major advocacy coalition in the subsidy policy reform: Consumption Advocacy Coalition (CAC) with beliefs such as libertizing and modifying the prices of public goods and energy fundamentally and suddenly and supporing low income people) and Production Advocacy Coalition (PAC) with beliefs such as libertizing the prices incrementally, supporting production sector, and devising non- price solutions. Also, the evidence showed that the subsidy policy changein Iran can be explained by four casual mechanisms within ACF: policy learing, external shocks and perturbations, internal shocks, and negotiated aggrement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • subsidy
  • Policy Process
  • Advocacy Coalition Framework
  • Process Pracing
  • Policy Change
بانوئی، علی اصغر و پروین، سهیلا (1387): تحلیل سیاستی آثار حذف یارانه کالاهای اساسی بر شاخص هزینه زندگی خانوارهای شهری و روستایی در چهارچوب تحلیل مسیر ساختاری، فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 5، شماره 4، صص 1-37.
پیرایی، خسرو و سیف، بهروز (1389): تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر رفاه اجتماعی در ایران، پژوهشنامه مالیات، دوره جدید، شماره نهم، صص 61-82.
حسینی، شمس‌الدین و مالکی، امین (1383): روش پرداخت یارانه و معیارهای انتخاب آن: بررسی تجربه کشورهای منتخب و ایران، دفتر مطالعات اقتصادی، «وزارت صنعت، معدن، تجارت» (وزارت بازرگانی سابق).
دادگر، یدا... و نظی، روح ا... (1390): تحلیل رفاهی سیاست‌های یارانه‌ها در اقتصاد ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 42، صص 337-380.
فرزین، محمدرضا، حسینی، شمس‌الدین، موحدنژاد، علی (1391): مبانی طرح تحول اقتصادی با تأکید بر هدفمند کردن یارانه‌ها، وزارت امور اقتصادی و دارایی.
قادری، فرید؛ رزمی؛ جعفر، و صدیقی، عسگر (1384): بررسی تأثیر پرداخت یارانه مستقیم انرژی بر شاخص‌های کلان اقتصادی با نگرش سیستمی، نشریه دانشکده فنی، جلد 39، شماره 4، صص 527-537.
مصباحی‌مقدم، غلامرضا؛ اسمیعلی، حمیدرضا؛ و رعایایی، مهدی (1388): بررسی و آسیب‌شناسی هدفمندسازی پرداخت یارانه‌ها، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال نهم، شماره 35، صص 161- 192.
Albright, Elizabeth A. 2011. “Policy Change and Learning in Response to Extreme Flood Events in Hungary: An Advocacy Coalition Approach.” Policy Studies Journal 39, no. 3: 484–511.
Anderson, James. E. (1994): Public policymaking: An introduction. Boston: Houghton. Mifflin Company, pp.1-34.
Beach, D. and Pedersen, R.B. (2013) Process-Tracing Methods: Foundations and Guidelines, Ann Arbor MI: University of Michigan Press
Bennett, A., & Checkel, J. T. (2015). Process tracing : from metaphor to analytic tool. Cambridge: Cambridge University Press.
Cairney, Paul, and Tanya Heikkila. 2014. “A Comparison of Theories of the Policy Process.” In Theories of the Policy Process, edited by Paul A. Sabatier and Christopher M. Weible, 363–389. 3rd ed. Boulder, CO: Westview Press.
Collier, David, Henry E. Brady, and Jason Seawright. 2004. “Sources of Leverage in Causal Inference: Toward an Alternative View of Methodology.” In Rethinking Social Inquiry: Diverse Tools, Shared Standards, eds. Henry E. Brady and David Collier. Lanham, MD: Rowman and Littlefield, 229–71.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Thousand Oaks.
Ellison, B.A., & Newmark, A.J. (2010). Building the Reservoir to Nowhere: The Role of Agencies in Advocacy Coalitions. Policy Studies Journal, 38(4), 653-678.
Heclo, H. (1974). Social policy in Britain and Sweden. New Haven, CT: Yale University Press.
Heikkila, T., Pierce, J. J., Gallaher, S., Kagan, J., Crow, D. A., and Weible, C. M. (2014): Understanding a Period of Policy Change: The Case of Hydraulic Fracturing Disclosure Policy in Colorado, Review of Policy Research, 31, no. 2, pp. 65-87.
Guillaume, D., Zytek, R., & Farzin, M. (2011). Iran–The chronicles of the subsidy reform. International Monetary Fund.
Jenkins-Smith, Hank C., Daniel Nohrstedt, and Christopher M. Weible. 2014. “Advocacy Coalition Framework: Foundations, Evolution, and Ongoing Research.” In Theories of the Policy Process, edited by Paul A. Sabatier and Christopher M. Weible, 184–223. 3rd ed. Boulder, CO: Westview Press.
Jenkins-Smith, H. C., Clair, G. K St., and Woods, B. (1991): Explaining Change in Policy Subsystems: Analysis of Coalition Stability and Defection over Time, American Journal of Political Science, 35, no. 4, pp. 851-880.
Kay, Adrian and Baker, Phillip. (2015): What Can Causal Process Tracing Offer to Policy Studies? A Review of the Literature, Policy Studies Journal, vol. 43, no. 1, pp. 1-21.
Lertzman, Ken, Jeremy Rayner, and Jeremy Wilson. 1996. “Learning and Change in the British Columbian Forest Policy Sector: A Consideration of Sabatier’s Advocacy Coalition Framework.” Canadian Journal of Political Science 29 (1): 111–33.
Mahoney, J. (2015): Process Tracing and Historical Explanation, Security Studies, 24, no. 2, pp. 200-218.
Nephew, R and Salehi, D (2015): implication of sustained oil prices on Iran, center on global energy policy, Columbia.
Nohrstedt, Daniel. 2008. “The Politics of Crisis Policymaking: Chernobyl and Swedish Nuclear EnergyPolicy.” Policy Studies Journal 36, no. 2: 257–278.
Sabatier, P. A, (1991). Toward Better Theories of the Policy Process, Political Science and Politics, 24, no. 2: 147–156.
Sabatier, Paul A., and Hank Jenkins-Smith. 1999. “The Advocacy Coalition Framework: An Assessment.”In Theories of the Policy Process, edited by Paul A. Sabatier, 117–168. 1st ed. Boulder, CO: Westview Press.
Schlager, Edella, and Christopher M. Weible.(2013): New Theories of the Policy Process, Policy Studies Journal,41, no. 3, pp.389-559.
Smith, K. B., and Larimer, C. W. (2009). The Public Policy Theory Primer. 2nd ed. Boulder, CO: Westview Press.
Weible, Christopher M., Paul A. Sabatier, Hank C. Jenkins-Smith, Daniel Nohrstedt, andAdam Douglas Henry. 2011. “A Quarter Century of the Advocacy Coalition Framework:An Introduction to the Special Issue.” Policy Studies Journal 39, no. 3: 349–360.
Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods, 3rd ed. Thousand Oaks, CA: Sage.
Zafonte, Matthew, and Paul A. Sabatier. 2004. “Short-Term Versus Long-Term Coalitions in the Policy Process: Automotive Pollution Control, 1963–1989.” Policy Studies Journal 32, no. 1: 75–107