آسیب شناسی
محمدامین زارعی؛ مریم رزمجو
چکیده
این پژوهش با هدف طراحی الگوی فرهنگ مسئولیت‌گریزی سازمانی در نظام اداری ایران انجام گرفته است. استراتژی این پژوهش، کیفی و مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد است. جامعه آماری پژوهش، مدیران اجرایی و استادان خبره در حوزه مدیریت دولتی و مدیریت منابع انسانی می‌باشد. در این پژوهش از نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی برای انتخاب نمونه استفاده شد که ...
بیشتر
این پژوهش با هدف طراحی الگوی فرهنگ مسئولیت‌گریزی سازمانی در نظام اداری ایران انجام گرفته است. استراتژی این پژوهش، کیفی و مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد است. جامعه آماری پژوهش، مدیران اجرایی و استادان خبره در حوزه مدیریت دولتی و مدیریت منابع انسانی می‌باشد. در این پژوهش از نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی برای انتخاب نمونه استفاده شد که براساس قاعده اشباع با انجام 19 مصاحبه این مهم حاصل شد. داده‌ها با استفاده از رهیافت کدگذاری اشتراوس و کوربین (1990) و با نرمافزار MAXQDA2020 تحلیل شدند. طبق یافتههای پژوهش، مجموعاً 79 مفهوم در قالب 17 مقوله فرعی و 6 مقوله اصلی، مشتمل بر عدم بازخورد، هدف‌گذاری نامناسب و عدم برنامه‌ریزی (شرایط علّی)، طفره‌روی از کار، کارگریزی و بی‌تفاوتی سازمانی (پدیده محوری)، یکنواختی کار و شغل، آنومی فرهنگی و ارزیابی نادرست استعداد و عملکرد فردی (راهبردها/کُنش‌ها)، توجه ناکافی به جامعه‌پذیری سازمانی و نظام نامناسب تشویق و تنبیه (شرایط مداخله‌گر)، نهادینه نشدن فرهنگ و اخلاق اسلامی کار، عدم پشتیبانی سازمان از کارکنان و جو عدم قطعیت و بلاتکلیفی (شرایط زمینه‌ای) و تضعیف همکاری و انسجام سازمانی، ضعف در تدوین ابزارهای هماهنگی و یکپارچه‌سازی در نظام اداری و تضعیف پاسخگویی و یادگیرندگی در نظام اداری (پیامدها) به دست آمده است. بنابراین، یافتههای پژوهش حاضر می‌‌تواند بینش مناسبی در ارتباط با چگونگی پیدایش پدیده فرهنگ مسئولیت‌گریزی سازمانی ایجاد کرده و زمینه جلوگیری از آن را برای برنامه‌ریزان و سیاست‌‌گذاران نظام اداری فراهم آورد.
محمدمیلاد احمدی؛ محمدمهدی مهتدی
چکیده
در دنیای پژوهش‌های میان‌رشته‌ای، تمام رشته‌ها از جمله شاخه‌های علوم انسانی و اجتماعی، به نحوی مفاهیم و نظریه‌هایی را از سایر رشته‌ها و حوزه‌ها «استقراض» می‌کنند. بسیاری از پژوهش‌های سازمان و مدیریت از زمینه‌های بنیادی نظیر روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و تاریخ بهره گرفته‌اند و اصولاً بخش عظیمی از نوآوری در رشته‌های علوم ...
بیشتر
در دنیای پژوهش‌های میان‌رشته‌ای، تمام رشته‌ها از جمله شاخه‌های علوم انسانی و اجتماعی، به نحوی مفاهیم و نظریه‌هایی را از سایر رشته‌ها و حوزه‌ها «استقراض» می‌کنند. بسیاری از پژوهش‌های سازمان و مدیریت از زمینه‌های بنیادی نظیر روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و تاریخ بهره گرفته‌اند و اصولاً بخش عظیمی از نوآوری در رشته‌های علوم اجتماعی و رفتاری همانند مدیریت، به سبب برگیری ایده‌های دیگر رشته‌ها است که تجلّی پژوهش‌های «دلالت‌پژوهی» است. پژوهش حاضر، گزارش مستقلی از بررسی موضوع «ساختار» و «سازمان« از دیدگاه حاکمیتی و در مروری تاریخی است. این گزارش به بررسی این مفهوم در برش‌های محدود تاریخی- حاکمیتی ایران در تمدّن هفت‌هزار ساله می‌پردازد. با توجّه به این‌که مفهوم «ساختار» نسبتاً نوپدید است و در چنین مروری، غالباً گزاره‌ها و دلالت‌های الهام‌بخش مورد اشاره به آن استخراج خواهد شد، طبعاً یافتههای این بررسی بر مفاهیمی مانند «دیوان»، «تشکیلات»، «نظام اداری» و «نظام حاکمیتی» نیز دلالت خواهد داشت. برخی دلالت‌های تاریخی و موضوعی در دوازده دورۀ بررسی شده عبارت‌اند از: دورۀ تمدن‌های اولیه (قوانین حمورابی، شورای شیوخ)، تمدن مادها (پایگاه ساتراپی، آیین‌های شهریاری)، حکومت هخامنشیان (دودمان‌های هفت‌گانۀ ممتاز، فرماندهان چهارگانه)، ساسانیان (دبیهران، دبهیربُد)، سازمان‌دهی پیامبر گرامی اسلام (ص) و امیرالمؤمنین (ع) (تراتیب الاداریه، والیان و امیران)، صدر اسلام (ادارۀ بیتالمال، دیوان برید)، حکومت‌های عبّاسیان (خلیفه، گردانندگان دربار)، سلجوقیان (الگوی دیوان‌سالاری، دیوان عرض)، پسامغول (داروغچی، باسقاق، شحنه، نظام اداری دوگانه چینی)، سلسلۀ صفویان (کارگران و اصناف، دولتخانه، مناصب موروثی و قزلباشان)، قاجار (کارگزاری، ادارات خمسه، وزارتخانه و کاربه‌دستان اداری) و پس از مشروطه (دستگاه‌های اجرایی، قانون تشکیلات، خویشاوندسالاری و اصل تفکیک قوا).
هدایت کارگرشورکی؛ سید حبیب الله میرغفوری؛ علی محمد سلطانی؛ حبیب زارع احمدآبادی
چکیده
جریان نوپدید فناوری‌های همگرا (انبیک یا شزان) که از ترکیب چهار فناوری پیشرفته (شامل ریز فناوری، زیستفناوری، فناوری اطلاعات و علوم شناختی) حاصل آمده است، تمامی برساختههای اجتماعی بشر ازجمله سازمان و نظام اداری را تحت‌تأثیری شدید و انقلابی قرار خواهد داد. این مقاله میکوشد تا نحوه حضور جریان همگرایی فناورانه شزان در نظام ...
بیشتر
جریان نوپدید فناوری‌های همگرا (انبیک یا شزان) که از ترکیب چهار فناوری پیشرفته (شامل ریز فناوری، زیستفناوری، فناوری اطلاعات و علوم شناختی) حاصل آمده است، تمامی برساختههای اجتماعی بشر ازجمله سازمان و نظام اداری را تحت‌تأثیری شدید و انقلابی قرار خواهد داد. این مقاله میکوشد تا نحوه حضور جریان همگرایی فناورانه شزان در نظام اداری ایران را آیندهنگاری کند و سناریوهای محتمل از وقوع نظام اداری همگرا در این کشور را تشریح نماید. تحقیق کیفی و توصیفی حاضر با تکنیک پویش محیطی، عوامل مؤثر بر همگرایی فناورانه را شناسایی و با تکنیک تحلیل شبکه اجتماعی و نرمافزار UCINET آنها را اولویتبندی می‌کند. سپس با انتخاب دو عامل اولویتدار و استفاده از تکنیک سناریونویسی، آینده‌های فراروی نظام اداری کشور ترسیم می‌شود. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که از میان عوامل هفتگانه مؤثر بر همگرایی فناورانه در ایران، «ظرفیت‌های فناورانه» و «محیط سیاسی» با بالاترین مقدار شاخص‌های مرکزیت بینابینی و مرکزیت درجهای به‌عنوان عوامل اولویتدار شناخته می‌شوند و از تعامل عدمقطعیتهای مربوط به این دو عامل، چهار سناریو (شامل پیشتاز/ دنبالهرو/ منزوی/ خاموش) برای وقوع نظام اداری همگرا قابل پیش‌بینی است. این مطالعه نشان میدهد که نظام اداری جمهوری اسلامی ایران، ناگزیر تحت‌تأثیر جریان همگرایی فناورانه قرار خواهد گرفت، اما چگونگی این تأثیرپذیری به‌شدت وابسته به دو عامل اصلی شامل شرایط سیاسی جامعه و توانمندی‌های فناورانه است.
