با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن مدیریت دولتی ایران و انجمن مدیریت رفتار سازمانی

نوع مقاله : اکتشافی

نویسندگان

1 استادیار، گروه سیاست علم، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران.

2 دکتری گروه مدیریت آموزشی، پژوهشگر مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران.

چکیده

بسیاری از دلایل حکمرانی نامطلوب در نظام آموزش عالی تنها ناشی از عوامل درون وزارتی نیستند بلکه عوامل برون وزارتی نیز در آن نقش دارند. هدف از مقاله حاضر تحلیل حکمرانی درونی و بیرونی نظام آموزش عالی ایران است. به‌منظور نیل به این هدف، از رویکرد کیفی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق مدیرکل‌ها و کارشناسان ارشد معاونت‌های آموزشی و پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بودند که بر اساس اشباع نظری داده‌ها، تعداد 11 نفر از آن‌ها به ‌صورت رودررو مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای گردآوری داده‌ها از روش مصاحبه نیمه ساختار‌یافته و برای تحلیل آن‌ها از روش تحلیل محتوای استقرایی استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد مهم‌ترین بازیگران حکمرانی درونی شامل رئیس دانشگاه، هیئت‌رئیسه، شورای دانشگاه و هیئت‌امنا می‌باشند و بازیگران حکمرانی بیرونی شامل شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی عتف، وزارت علوم تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می‌باشند. همچنین مؤلفه‌های نظام حکمرانی آموزش عالی مشتمل بر بازیگران (برخاسته از دولت، بازار و یا جامعه مدنی) و سیاست‌ها (‌سیاست‌های درون نهادی شامل سیاست‌های مالی، سیاست‌های محتوایی، سیاست‌های ساختاری و سیاست‌های برون-نهادی شامل سیاست‌های اجتماعی، سیاست‌های کارآفرینی و سیاست‌های حاکمیتی) هستند. سپس هر یک از بازیگران درونی و بیرونی نظام حکمرانی آموزش عالی بر اساس کارکردهای قانونی‌شان مطابق با چارچوب پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Internal and External Governance of Higher Education System in Iran

نویسنده [English]

  • Hasan Ahmadi 2

1 1. Assistant Professor, Department of Science Policy, National Research Institute for Science Policy (NRISP), Tehran, Iran.

2 Ph.D Department of Educational Management, National Research Institute for Science Policy (NRISP), Tehran, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this study was to examine the internal and external governance of the higher education system in Iran. To achieve this goal, the qualitative approach was used. The statistical population of the study was senior managers and senior experts in educational and research departments. Based on theoretical data saturation, 11 of them were interviewed face to face. Semi-structured interview method was used for data collection and inductive content analysis was used for data analysis. The findings of the study showed that the major actors of the internal governance include the university chancellor, the board of directors, the council of the university, and the board of trustees, and the main actors of external governance are the Supreme Council of the Cultural Revolution, the Expediency Council, the Supreme Council of the Science, Research and Technology, the Ministry of Science and Research and Technology and the Vice-President of Science and Technology Presidency. Also, components of the higher education governance system include actors (from the government, the market, or civil society) and policies (Intra-institutional policies such as financial policies, content policies and structural policies, and other policies such as social policies, entrepreneurial policies, and govermental policies). Then, each of the internal and external actors of the higher education system were examined based on their legal functions in accordance with the research framework.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Internal and External Governance
  • Higher Education System
  • Actors
  • Policies
افخمی­روحانی، حسین؛ رحمان­سرشت، حسین و مرجانی، شهره (1393). «حکمرانی دانشگاهی و ارزیابی پرتال­ها و وب­گاه­ها». نامه آموزش عالی، 7(28)، 96-75.
امام­جمعه­زاده، سید­ جواد؛ شهرام‌نیا، امیر مسعود و صفریان گرمه‌خانی، روح‌الله (1395). «الگوی حکمرانی خوب، جامعه همکار و دولت کارآمد در مدیریت توسعه». فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، 12(36)، 8-40.
ایمانی­جاجبرمی، حسین؛ حناچی، سیمین و بیگدلی، مهرناز (1383). مدیریت شهری پایدار، تهران: انتشارات سازمان شهرداری­های کشور.
پویا، علیرضا؛ زمانی، محمد و کرمانشاهیان، یونس (1394). «راهبرد کیفی پژوهش، مطالعه موردی: مفهوم، پارادایم، ویژگی‌ها و کاربردها». فصلنامه توسعه‌سازمانی پلیس، 94(52)، 3-4.
رزاق­مرندی، هادی (1393). «استقلال نهادی اثربخش دانشگاه­های دولتی ایران: ضرورت پویایی در فضای جهانی شده». فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 20(4)، 28-1.
روشن، احمدرضا و متوسلی، محمود (1397). «الگوی ذینفع ­مداری مبتنی بر حکمرانی خوب برای ارتقای کیفیت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری». فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(41)، 100-81.
فتح­الهی، احمد؛ یمنی، محمد؛ صباغیان، زهرا؛ فراستخواه، مقصود و قاضی طباطبائی، محمود (1393­). «تحلیل محتوایی برنامه­های پنج‌گانه توسعه ایران با توجه به مقوله­های الگوهای حکمرانی آموزش عالی». فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 6(4)، 82-47.
قلی­قورچیان، نادر و احمدی ­رضایی، حسین (1393). «حکمرانی دانشگاه­های تراز جهانی: ضرورت یا نیاز، فصلنامه آینده­پژوهی مدیریت». 25(1)، 34-23.
مهدیون، روح­اله؛ قهرمانی، محمد؛ فراستخواه، مقصود و محمود ابوالقاسمی (­­1390). «کیفیت یادگیری در مراکز آموزش الکترونیکی دانشگاهی: مطالعه­ای کیفی». نشریه تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه، 45(58)، 100-77.
Carnegie, G. D., & Tuck, J. (2010). "Understanding the ABC of university governance". Australian Journal of Public Administration, 69 (4), 431-44.
Chou, M. H., Jungblut, J., Ravinet, P., & Vukasovic, M. (2017). Higher education governance and policy: an introduction to multi-issue, multi-level and multi-actor dynamics.‏
Clark, B. (1998). Creating entrepreneurial universities: Organizational pathways of transformation. Oxford: Pergamon-Elsevier Science.
Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative (pp. 146-166). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.‏
Dill, D. D. (2017). Academic Governance: A US Perspective on External, Internal, and Collegial Models. In Sendai: JAHER Annual Conference Symposium.
Dobbins, M. (2011). Higher education policies in Central and Eastern Europe: Convergence towards a common model?. Springer.‏
Huang, F. (2018). "University governance in China and Japan: Major findings from national surveys". International Journal of Educational Development, 63, 12-19.‏
Kennedy, K. J. (2003). "Higher education governance as a key policy issue in the 21 st century". Educational research for policy and practice, 2(1), 55-70.
Lyall, C., & Tait, J. (2005). Shifting policy debates and the implications for governance. New modes of governance, developing an integrated approach to science, technology, risk and the environment. Ashgate Publishing, Aldershot, England, 1-17.‏
Marginson, S. (2013). Different Roads To A Shared Goal: Political and Cultural Variation in World-class Universities.Different Approaches to a Shared Goal, Q.Wang, Y.Cheng and N.C.Liu, Eds, Sense Publisher, Rotterdam.
Marginson, S., & Considine, M. (2000). The enterprise university: Power, governance and reinvention in Australia. Cambridge University Press.‏
Meehan, E. M. (2003) . From Government to Governance, Civic Participation and'new Politics': The Context of Potential Opportunities for the Better Representation of Women. Centre for Advancement of Women in Politics, Queen's University Belfast.
Neave, G., & van Vught, F. (1994). Government and higher education relationships across three continents: The winds of change. Oxford: IAU/Pergamon.
Thompson, N. (2005). "Inter-institutional relations in the governance of England's national parks: A governmentality perspective". Journal of Rural Studies, 21(3), 323-334.
Trakman, L. (2008).Modelling University Governance.Higher Education Quarterly, 62 (1-2): 63-
Zaman, K. .(2015). "Quality guidelines for good governance in higher education across the globe". Pacific Science Review B: Humanities and Social Sciences, 1(1), 1-7.