با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن مدیریت دولتی ایران و انجمن مدیریت رفتار سازمانی

نوع مقاله : توصیفی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه شهید بهشتی

2 استادگروه مدیریت، دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشیار گروه مدیریت، دانشگاه شهید بهشتی

4 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

رفتار کاری نابهنجار نوعی رفتار داوطلبانه است که هنجارهای سازمانی را نقض می کند و چنین اقداماتی باعث کاهش  بهره وری سازمان و افراد می شود. این رفتارها شامل رفتارهای سواستفاده، رفتارهای انحرافی تولیدی، خرابکاری یا کارشکنی، دزدیو رفتارهای صرف نظر کردن یا عقب نشینی می شود. رفتار های نابهنجار ، برای سازمان ها هزینه های اقتصادی، اجتماعی و روانشناختی زیادی دارد. از این رو هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی علل بروز این رفتارها بر اساس نظریه رفتاربرنامه ریزی شده است.
جهت دستیابی به اهداف تحقیق، تعداد 330 پرسشنامه که اکثراً استاندارد بودند میان افراد متخلف (از نظر اداره تخلفات بانک ملت) میان کارکنان در پست های مختلف توزیع گردید.  روایی و پایایی پرسشنامه ها نیز توسط روش های مختلف نظیر روایی همگرا، روایی تشخیصی، پایایی ترکیبی و آلفای کرانباخ مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج پژوهش نشان داد روابط میان سازه ها(نگرش رفتاری، هنجار ذهنی، کنترل درک شده، تمایل رفتاری و رفتاری واقعی) در نظریه رفتار برنامه ریزی شده در بانک ملتبطور کامل مورد تائید قرار گرفت. به عبارت دیگر تمامی روابط علّی مورد تائید قرار گرفتند. به عبارت دیگر افراد بصورت هدفمند و با نیت قبلی این رفتار ها را انجام می دهند. همچنین از طرفی نقش تعدیل گر ترس از تنبیه شدن نیز در رابطه میان تمایلات رفتاری و رفتار واقعی تائید شد؛ به عبارت دیگر چنانچه در بانک سیاست های و رویه های تنبیهی وجود داشته باشد و با افراد متخلف برخورد جدی شود از بروز رفتار تا حدودی جلوگیری خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing the CWB's model based on theory of planned behavior; (A Personality Traits Approach)

نویسندگان [English]

  • Akram Hadizadeh Moghaddam 1
  • Ali Rezaeian 2
  • Gholamali Tabarsa 3
  • Hamid Raminmehr 4

چکیده [English]

 “Counterproductive work behaviors” (or deviance behaviors) is a kind of voluntary behaviors that violates organizational norms that reduce the efficiency of organizations and individuals. These behaviors include abusive behavior, deviant behavior, production, sabotage, theft and behaviors of withdraw or ignoring. Counterproductive work behaviors, has economical, social and psychological costs for organizations. So the main objective of this study is to investigate the causes of this behavior based on the theory of planned behavior.
 
To achieve the research purpose, we handed out 330 standard questionnaires between the employees in different positions. Reliability and validity of the questionnaire were measured using convergent validity, discriminant validity, composite reliability and Cronbach's Alpha.
The results of the survey indicate that correlation between constructs (behavioral attitude, mental norm, perceived control, behavioral intention and actual behavior) in theory of planned behavior in MELAT bank completely confirmed (it means all casual relationships confirmed). In another words, people do these behaviors intentionally or with prior purpose. Also the moderator role of fear of punishment was approved in the relationship between intention and actual behavior. It means that if punishment policies and procedures exist in bank and offenders punish severely, people will not show counterproductive work behaviors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • counterproductive work behavior
  • Theory of planned behavior
  • fear of punishment
  • control focus
ارشدی، نسرین؛ صالحه پیریایی و راضیه زارع (1391). "بررسی و تبیین نقش تعدیل‌کننده صفات شخصیتی در رابطه میان ادراک طرد شدگی در محیط کار و رفتارهای انحرافی در محیط کاری"، مجله علوم رفتاری، دوره 6، ش 3:صص 230-221.
خاکسار، سرور(1385). خوشه‌بندی رفتارهای ضد تولید از بعد اهمیت در دیدگاه کارکنان صنایع و سازمان‌ها " نگرشی بر بِزِه سازمانی"، فصلنامه علمی ترویجی مدیریت، سال 3، ش 4.
خدایاری، اصغر(1389). "رابطه رفتارهای ضد تولید با فشارهای سازمانی و پنج عامل عمده شخصیت در میان کارکنان راه آهن جمهوری اسلامی ایران"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، زیر نظر مرکز تحقیقات راه آهن.
سلمانی، داود و محبوبه رادمند(1388). "بررسی نقش سازمان و مدیریت در بروز رفتارهای کاری انحرافی"، نشریه مدیریت دولتی، دوره 1، ش 3،صص 68-51.
گل‌پرور، محسن؛ شیرین نیری و علی مهداد(1388)."بررسی رابطه ارزش‌های سازمانی با استرس شغلی، فرسودگی هیجانی و رفتارهای انحرافی سازمانی در کارکنان شرکت سهامی ذوب آهن"، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، ش 42.
گل‌پرور، محسن و محمدعلی نادی (1390). "بررسی و تبیین نقش میانجی وفاداری سازمانی در رابطه بین اخلاق کاری با رفتارهای انحرافی در محیط کار"، فصلنامه اخلاق در علم و فناوری، سال 6، ش 1.
گل‌پرور، محسن و سرور خاکسار(1387) ."رفتارهای ضد تولید از دیدگاه سرپرستان و مدیران صنایع و سازمان‌ها"، فصلنامه اخلاق در علم و فناوری، سال 3، ش 4-3.
 
 Ajzen, I. (2002). "Constructing a TpB questionnaire: conceptual and methodological considerations", availableat:www.unix.oit.umass.edu /, aizen /pdf/ tpb. measurement.pdf(accessed 9 June 2004)
Ajzen, I. and M. Fishbein (1980). "Understanding Attitudes and Predicting Social Behaviour" ,Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ.
Ajzen, I., & M. Fishbein. (2003). "Questions raised by a reasoned action approach: Reply to Ogden". Health Psychology.
 Anderson, C.A., & B.J.  Bushman. (2002). "Human aggression Annual Review of Psychology", 53, pp. 27−51.
Bennet, R. J., & S. L. Robinson. (2000). "Development of a measure of workplace deviance”. Journal of AppliedPsychology, 85(3), pp.349-360.
Berry, C. M.; D. S. Ones. & P. R. Sackett. (2007) ." Interpersonal Deviance, Organizational Deviance, and their Common CorrelatesA Review and Meta- Analysis" Journal of Applied Psychology, 92, pp.410-424.
Bies, R. J.; T. M. Tripp. & Kramer, R. M. (1997). "At the breaking point: Cognitive and social dynamics of revenge in organizations".In R.A.Giacalone & J.Greenberg (Eds.), Anti social behavior in organizations (pp.18−36).Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.
Bowling, N. A., & T.A. Beehr. (2006). "Work place harassment from the victim' sperspective: A theoretical model and meta-analysis". Journal of Applied Psychology, 91, pp.998−1012.
Case J. (2000). Employee theft: The profit killer. Del Mar, CA: John Case & Associates.
Chin, W.W. (1998). The Partial Least Squares Approach to Structural Equation Modeling In G.A. Marcoulides (Ed.), Modern Methods for Business Research, Lawrence Erlbaum Associates: Mahwah, NJ,pp.295-336.
Coffin, B. (2003). Breaking the Silence on White Collar Crime, Risk Management, (50) ,p.8
Cohen – Charash, Y., & J. S., Mueller. (2007). Does Perceived Unfairness Exacerbateor Mitigate Interpersonal Counterproductive Work Behaviors. Journal of AppliedPsychology, 92, pp.666-680.
Crick, N.R., & K.A. Dodge. (1996).Social information-processing mechanisms on reactive and proactive aggression. Child Development, 67, pp.993−1002.
Dalal, R.S. (2005)." A meta-analysis of the relationship between organizational citizenship behavior and counterproductive work behavior", Journal of Applied Psychology, 90, pp.1241–1255.
Dilchert,S.;D.Ones,;R.D.Davis.&J.D. Rostow,(2007).Cognitive Ability Predicts  Objectively Measured Counterproductive Work Behaviors, Journal of Applied Psychology, 92, pp.616-627.
Ethics Resource Center. (2007).National business ethics survey: an inside view of private sector ethics, Ethics Resource Center.
Griffin, R.W.; A.M.O'Leary. &J.Collins. (1998)." Dysfunctional Work Behaviors in Organizations", In Cooper, C.L., & Rousseau, D. M. (Eds.), Trends in OrganizationalBehaviors (pp. 65-82). New York, NY: John Wiley & Sons.
Harper, D. (1990). Spot light abuse-save profits. Industrial Distribution, 79, October 1, pp.47−51.
Hoel H.; S. Einarsen & C.Cooper (2003). Organizational effects of bullying, In Einarsen S, Hoel H, Zapf D, Cooper C (Eds.) , Bullying and emotional abuse in the workplace: International perspectives on research and practice. London: Taylor & Francis.
Hoffman, B.J.; C.A.Blair.; J. P.Meriac. & D.J. Woehr. (2007)." Expanding the criterion domain? A quantitative review of the OCB literature". Journal of Applied Psychology, 92, pp.555–566
Keashly, L., & K. Jagatic. (2003)." By any other name: American perspectives on workplace bullying", In S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, & C. Cooper (Eds.)
Motowidlo, S.J., & J.R.Van Scotter. (1994)."Evidence that task performance should be distinguished from contextual performance", Journal of Applied Psychology, 79,pp.475–480
Neuman, J. H.& R. A. Baron. (1997). "Aggression in the workplace".In R.A.Giacalone & J.Greenberg (Eds.), Anti social behavior in organizations (pp.37−67). Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.
O'Brien, K.E. & T.D. Allen. (2008)." The relative importance of correlates of organizational citizenship behavior and counterproductive work behavior using multi plesources of data", Human Performance, 21, pp.62−88.
Organ, D. W. (1988)." Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome", Lexington: MA: Lexington Books.
O'Leary-Kelly, A.M.; R.W.Griffin & D.J. Glew. (1996)."Organization-Motivated Aggression: A Research Framework". Academy of Management Review, 21, (1),pp. 225-253
Robinson, S. L. & R. J.Bennett. (1995). "A typology of deviant workplace behaviours" A multidimensional scaling study. Academy of Management Journal, 38(2),pp.555-572. http://dx.doi.org/10.2307/256693
Rotundo, M., & P. R.  Sackett (2002). The relative importance of task, citizenship, and counterproductiveperformance to global ratings of job performance: A policy capturing approach, Journal of AppliedPsychology, 87(1), pp.66-80. http://dx.doi.org/10.1037/0021-9010.87.1.66
Sackett, P.R. (2002). The structure of counterproductive work behaviors: Dimensionality and relationships with facets of job performance, International Journal of Selection and Assessment, 10,pp.5–11
Spector, P. E. (1975). Relationships of organizational frustration with reported behavioral reactions of employee, The Journal of Applied Psychology, 60, pp.635−637.
Spector, P.E. & S. Fox. (2005).The stressor-emotion model of counterproductive work behavior,In P.E. Spector & S. Fox (Eds.), Counterproductive work behavior: Investigations of actors and targets (pp.151−174).Washington, DC, US: American Psychological Association.
Spector, Paul E.; Fox, Suzy (2010). Counterproductive Work Behavior and Organizational Citizenship Behavior: Are They Opposite Forms of Active Behavior? , Applied Psychology59:pp. 21–39
Spector, P. (2011). The relationship of personality to counterproductive work behavior (CWB): An integration of perspectives,Human Resource Management Review, 21, pp.342-352.
Skarlicki, D.P., & R.  Folger. (1997). Retaliation in the workplace: The roles of distributive, procedural, and interactional justice. The Journal of Applied Psychology, 82, pp.434−443.
Straub, D.; M.  Boudreau. and D.  Gefen (2004). Validation Guidelines for IS Positivist Research, Communications of the AIS, 13:24, pp. 380-427.
U.S. Congressional Office of Technology Assessment (1990). The use of integrity test for pre-employment screening, (Report No. OTA SET-442). Washington, D.C.:U.S. Government Printing Office.
Viswesvaran, C., & D. S. One. (2000). Perspectives on models of job performance International Journal ofSelection and Assessment, 8, pp. 216-227. http://dx.doi.org/10.1111/1468-2389.00151
Vitaro, F.; M. Brendgen. & R.E.  Tremblay. (2002).Reactively and proactively aggressive children: Antecedent and subsequent characteristics,Journal of Child Psychology and Psychiatry, 43, pp. 495−506.