با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن مدیریت دولتی ایران و انجمن مدیریت رفتار سازمانی

نوع مقاله : توصیفی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت بازاریابی بین‌الملل، گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان

2 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان

چکیده

بدبینی سازمانی یکی از مهم‌ترین پدیده‌های قرن حاضر در مشکلات سازمانی است. عوامل زیادی در پیدایش این بدبینی در سازمان مؤثرند.پژوهش‌های فراوانی درزمینه بدبینی سازمانی و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است، اما تاکنون پژوهش جامعی که در بر گیرندۀ کل این عوامل و شناسایی ارتباط بین آنها باشد، ارائه نشده است. هدف از این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر بدبینی سازمانی و طراحی مدلی در رابطه با ارتباطات بین آنها است. پژوهش حاضر، نوعی پژوهش‌ آمیختۀ اکتشافی و شامل دو بخش کیفی و کیفی-کمّی است. در بخش کیفی، ابتدا با بررسی ادبیات در زمینۀ بدبینی سازمانی و با استفاده از روش فراترکیب عوامل مؤثر بر بدبینی در سازمان‌ها (9 عامل) شناسایی شد و در سه دسته عوامل شخصیتی و فردی(عوامل مربوط به شخصیت و عوامل فردی و روانی)، عوامل سازمانی (جو سازمانی بد، بدبینی نسبت به تغییرات سازمانی، درک بی‌عدالتی، عملکرد ضعیف و درک منفی از اقدامات مدیریت) و عوامل شغلی دسته‌بندی شدند. در گام بعد، با استفاده از روش تحلیلی مدل‌سازی ساختاری تفسیری، روابط بین این عوامل تعیین و به ‌صورت یکپارچه تحلیل شد. در بخش مدل‌سازی از پرسشنامه به ‌منظور استفاده از نظرات 15 خبرۀ رفتار سازمانی استفاده شد؛ این خبرگان به‌ صورت گلوله برفی انتخاب شدند. نتایج حاصل از این پژوهش، منجر به دسته‌بندی عوامل مؤثر بر بدبینی سازمانی و طراحی مدل از این عوامل شد. مدل نشان‌دهندۀ عوامل و نحوۀ ارتباط و تعامل این عوامل است. در نهایت، به تفسیر مدل، تجزیه و تحلیل سطوح مدل و ارتباطات بین ابعاد پرداخته شد و راهکارهایی در زمینۀ جلوگیری از بروز این پدیده در سازمان‌ها ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Interpretive structural modeling of effective factors on business cynicism

نویسندگان [English]

  • Hosein Baloochi 1
  • Abbas Ali Rastgar 2

چکیده [English]

Business cynicism is one of the important phenomenon’s of business difficulties in present century. Many factors are effective in appearance of cynicism in businesses. In field of business cynicism and its effective factor, lots of studies have been accomplished but there is no comprehensive research that included all of these factors and finding the relationship between them. The aim of this research is recognition of effective factors on business cynicism and designing a model related to their relationship. The research is a mixed exploratory research including two stages: qualitative and quantitative-qualitative. In qualitative stage, first of all, effective factors on business cynicism (9 factors) were recognized by studying the literature of business cynicism and also using meta-combination method. The factors were classified in three categories of personal and individual factors (factors related to personality and individual and mental factors), organizational factors (bad organizational atmosphere, cynicism to organizational changes, injustice perception, poor performance and negative perception of managerial acts) and occupational factors. At the next step, the relationship between these factors was determined by interpretive-structural modeling and was analyzed integratedly. In the modeling stage, a questionnaire was used to get the idea of 15 experts of organizational behavior. Those were selected by snowball method. Results led to classification of effective factors on business cynicism and design a model out of the factors. The model shows the factors and the relationship and communication between them. At the end, interpretation of the model, analysis of model's levels and relationship between dimensions were done and solutions were suggested to prevent appearing of this phenomenon in organizations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cynicism
  • business cynicism
  • interpretive-structural modeling
  • meta-combination
  • snowball
آذر، عادل و بیات، کریم (1387). "طراحی مدل فرآیند محوری کسب‌وکار با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری". نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 1، شماره 1، پاییز و زمستان 1387، ص 3 تا 18.
آذر، عادل؛ تیزرو، علی؛ مقبل با عرض، عباس و انواری رستمی، علی‌اصغر (1387). "طراحی مل چابکی زنجیره تأمین، رویکرد مدل‌سازی تفسیری_ساختاری".  مدرس علوم انسانی پژوهش‌های مدیریت در ایران، دوره 14 شماره 4، ص 1-25.
آذر، عادل؛ خسروانی،  فرزانه و جلالی، رضا (1392). "تحقیق در عملیات نرم رویکردهای ساختاردهی". سازمان مدیریت صنعتی، چاپ اول.
استوارت، گرگ ال و براون، کنت جی (1391)."مدیریت منابع انسانی: پیوند استراتژی و عمل". مترجم: دکتر سید محمد اعرابی و دکتر مرجان فیاضی، ناشر: مه کامه، ویرایش اول، چاپ سوم.
الوانی، سید مهدی (1390). "مدیریت عمومی". تهران: نشر نی، ویرایش سوم.
بازرگان هرندی، عباس (1387). "روش تحقیق آمیخته: رویکردی برتر برای مطالعات مدیریت". دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، فصلنامه دانش مدیریت (علمی، پژوهشی)، دوره 21، شماره 81.
ترواثا، رابرت و نیو پورت، جین (1369). "اصول مدیریت و رفتار سازمانی". ترجمه عین‌الله علا، تهران: زوّار.
چامپوکس، جوزف‌ای (1383). "رفتار سازمانی اصول اساسی برای هزاره جدید". ترجمه فخرالدین معروفی و عزیز سلیمان‌زاده، سنندج: پرتو بیان.
حسن‌پور، اکبر؛ نوری، روح‌الله و کیایی، مجتبی (1388). "بدبینی سازمانی: علل و پیامدهای آن". فرهنگ مدیریت، سال هفتم، شماره 19، بهار و تابستان، صص 142-119.
حقیقی کفاش، مهدی؛ مظلومی، نادر و میرزا محمدی، فرزانه (1390). "پیش‌زمینه‌ها و پیامدهای بدبینی سازمانی (موردمطالعه: کارکنان شرکت تجارت الکترونیک پارسیان)". فصلنامه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، سال بیست و یکم، شماره 64، صص 139-117.
رابینز، استیفن پی (1374). "مدیریت رفتار سازمانی: جلد سوم". ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
راتوس، اسپنسر اِ (1375). "روانشناسی عمومی". ترجمه حمزه گنجی، تهران: ویرایش.
رضاییان، علی (1372). "مدیریت رفتار سازمانی (مفاهیم، نظریه‌ها و کاربرد‌ها)". تهران: انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
رهنمای رود پشتی، فریدون و محمدزاده، نصرت‌الله (1387). "توسعه منابع انسانی مطالعه موردی تعلق و تعهد سازمانی و رقابت‌پذیری". سازمان مدیریت صنعتی.
زارع، حمید؛ حق‌گویان، زلفا و کریمی اصل، زهرا (1392). "شناسایی عوامل مؤثر بر بدبینی سازمانی و سنجش آن در دانشگاه‌های دولتی استان قم". مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 11، شماره 4، صص 180-159.
زارعی متین، حسن (1390). "مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته". تهران: آگه.
ساعتچی، محمود (1386). "روانشناسی صنعتی و سازمانی". تهران: ویرایش، چاپ اول، ص 178.
شریف‌زاده، فتاح؛ بازیار، امین و تیرجو، اختر (1392)، "تأثیر فرهنگ سازمانی و اخلاق حرفه‌ای بر اثربخشی سازمان"، فصلنامه مدیریت سازمان‌های دولتی، سال دوم، شماره 1، صص 8-22.
فیروزجائیان، علی‌اصغر؛  فیروزجائیان، مجتبی؛ هاشمی پطرودی، سید حمید و غلام‌زاده، فاطمه (1392). "کاربرد تکنیک مدل‌سازی ساختاری تفسیری در مطالعات گردشگری (تحلیل با رویکرد آسیب شناسانه)". مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال دوم، شماره 6،  ص 129تا 159.
قلی پور، آرین (1391). "مدیریت منابع انسانی (مفاهیم، تئوری‌ها و کاربردها)". تهران، انتشارات سمت.
نادری، جلال؛ جمشیدی، ناصر و زارعی متین، حسن (1394). "بررسی عوامل سازمانی مؤثر بر ایجاد بدبینی سازمانی موردمطالعه: کارکنان سازمان استاندارد قم". مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 13، شماره 1، صص 176-175.
مهرآرا، علی اکبر (1373)، "زمینه روانشناسی اجتماعی".  تهران: مهرداد.
نرگسیان، عباس و محمد زاده، رقیه (1393)، "بررسی تأثیر عدالت زبانی در ارتقای اعتماد عمومی و مشارکت عمومی شهروندان (موردمطالعه: منطقه 6 شهر تهران)". فصلنامه مدیریت سازمان‌های دولتی، سال دوم، شماره 8، ص 38-55.
نصری، عبدالله (1382)، "فلسفه آفرینش". قم: دفتر نشر معارف.
هرسی، پال؛ بلانچارد، کنت (1392). "مدیریت رفتار سازمانی: کاربرد منابع انسانی". مترجم علی علاقه بند، انتشارات امیرکبیر، تهران.
Abraham, R (2000), "Organizational cynicism: Bases and consequences", Genetic. Soc. Gen. Psychol. Monographs,vol 126, pp: 269-292.
Adams, J. S. (1965). “Inequity in Social Exchange”. In L, Berkowitz (Ed.), Advances in Experimental Social Psychology, New York: Academic Press, pp: 267-299.
Alnuaimi, A. O. (2010). “Employees Reactions to Enterprise Systems Implementation: The Role of Cynicism Toward Enterprise System”. A Doctoral Disseration of Philosophy in Business Administration, University of Arkansas.
Anderson, L. (1996). “Employee Cynicism: An Examination Using a Contract Violation Framework”. Human Relations, 49, pp: 1395-1148.
Andersson, L., Bateman, T. S. (1997). “Cynicism in the Workplace: Some Causes and Effects”. Journal of Organizational Behavior, Vol 18, pp: 449-470.
Bakker, A. B. & Schaufeli, W. B. (2000). “Burnout Contagion Processes Among Teachers”. Journal of Applied Social Psychology, vol 30, pp: 2289-2308.
Bektas, G., Sisman, F. A. & Isci, E. (2013). “A Research on the Relationship Between Personal Empowerment and Organizational Cynicism”.  Management, Vol 3, No 5, pp: 252-258.
Bernerth, J. B., Armenakis, A. A.,  Field, H. S. & Walker, H. (2007). “Justice, Cynicism, and Commitment a Study of Important Organizational Change Variables”. The Journal of Applied Behavioral Science, Vol 43, pp:303-326.
Brandes, P. (1997). “Organizational Cynicism: Its Nature, Antecedents, and Consequences”. Unpublished PhD Dissertation. The University of Cincinnati.
Brandes, P., Dharwadkar, R. & Dean, J. W. (2000). “Organizational Cynicism”. Academy of Management Review, Vol 23, No 2, pp: 341-352.
Brockner, J., Grover, S., Reed, T., Dewitt, R. & O'Malley, M.  (1987). “Survivors' Reactions to Layoffs: We Get by with A Little Help for our Friends”. Administrative Science Ouarterly, Vol 32, pp: 526-541.
Byrne, Z. S. & Hochwarter, W. A. (2007). “Perceived Organizational Support and Performance. Relationships Across Levels of Organizational Cynicism”. Journal of Management. Psycholgy,Vol 23, No 1,  pp: 54-72.
Cartwright, S. & Holmes, N. (2006). “The Meaning of Work: The Challenge of Regaining Employee Engagement and Reducing Cynicism”. Human Resource Management Review, Vol 16 , No 2, pp: 199-208.
Dean, J. W., Brandes, P. & Dharwadkar, R. (1998). “Organizational Cynicism" Academy of Management Review, Vol 23, No 2, pp: 341-352.
Eaton, J. A. (2000). “A Social Motivation Approach to Organizational Cynicism (Dissertation of Master of Arts)”. Faculty of Graduate Studies, York University, Toronto.
Ferres, N. & Connell, J. (2004) "Emotional Intelligence (EI) in Leaders: An Antidote for Cynicism Towards Change?”. Journal of Strategic Change, Vol 13, pp: 61-71.
Graham, J. R. (1993). “MmPI-2: Assessing Personality and Psychopathology (2nd ed)”.  New York: Oxford University Press.
Grayson, J. L. &  Alvarez, H.  K. (2007). “School Climate Factors Relating to Teacher Burnout: A Mediator Model”. Teaching and Teacher Education.
Greenberg, J.  (1990). “Organizational Justice: Yesterday, Today, & Tomorrow”. Journal of Management, Vol 16, pp: 399-432.
Guestello, S. J., Rieke, M. L. & Billings, S. W. (1992). “A Study of Cynicism, Personality, and Work Values”. Journal of Psychology, Vol 126, pp:  37-48.
James,  S. M. (2005). “Antecedents  and  Consequences Ofcynicism  in  Organizations:  An Examination  of  Potential  Positive  and  Negative  Effects  on  School  Systems".  Unpublished Doctor Dissertation, The Florida State University College of Business, Florida.
Johnson, J. L. & O’Leary-Kelly, A. M. (2003). “The Effects of Psychological Contract Breach and Organizational Cynicism: Not all Social Exchange Violations are Created Equal”. Journal of Organizational Behavior, Vol 24, pp: 627-647.
Kalağan, G. & Aksu, M. B. (2010). “Organizational Cynicism of the Research Assistants: A Case of Akdeniz University”. Procedia Social And Behavioral Sciences, Vol 3, No 3, pp: 4820-4825.
Kanter, D. & Mirvis, P. H. (1989). "The Cynical AMERICANS”. San Francisco: Jossey-Bass.
Malhotra, N. & Mukherjee, A. (2004). “The Relative Influence of Organizational Commitment and Job Satisfaction on Service Quality of Customer Contact Employees in Banking Call Centres”. Journal of Services Marketing, Vol. 18, No 3, pp: 162-174.
Marks, M. L. & Mirvis, P. H. (1997). “Revisiting the Merger Syndrome: Dealing With Stress”. Mergers and Acauisitions, 31, 21-27.
Mathur, G., Nathani, N. & Dubey, S. (2013). "Perceived Organizational Politices, Organizational Justice, Cynicism and Ocb: A Demographic Study of Academicians”. Review of HRM, Vol 2, pp: 61-73.
Mete, Y. A. (2013),"Relationship between Organizational Cynicism and Ethical Leadership Behavior: A Study at Higher Education”. Procedia-Social and behavioral science, Vol 89. Pp: 476-483.
Mirvis, P. & Kanter, D. L. (1989). “Combating Cynicism in the Workplace”. National Productivity Review,Vol 8, No4, pp: 377-394.
Mirvis, P. & Kanter, D. L. (1991). “Beyond Demography: A Psychografic Profile of the Workforce”. Human Resource Management,Vol  30, No  1, pp: 45-68.
Noblit, G. & Hare, D. (1988). “Meta-Ethnography: Synthesizing Qualitative Studies”. London: Sage.
Özgener, S., Ogut, A. & Kaplan, M. (2008). “A New Paradigm between Labor and Management Relations: Organizational Cynicism”. (Editor: M. Özdevecioğlu and H. Karadal). Selected Topics in Organizational Behavior: Aspects of the Dark Sides of Organizations and Behaviors of Reducing Efficiency, Ilke Press Ankara, Turkey, pp: 53-72.
Özkalp, E. & Kırel. O. (2001). “Organizational Behavior”. Anadolu University Press, Eskisehir.
Pugh, S. D., Skarlicki, D. P. & Passell, B. S. (2003). “After the fall: Lay off Victims Trust and Cynicism in Re-Employment”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, Vol 76, No 2, pp: 201–212.
Ravi,  V. &   Shankar,  R.  (2005),  "Analysis  of  Interactions  Among  the Barriers of Reverse Logistics”. Technological Forecasting and Social Change, Vol 72, No 8, pp: 1011_ 1029.
Reichers, A.  E., Wanous, J. P. & Austin, J. T. (1997). “Understanding and Managing Cynicism about Organizational Change”. Academy of Management Executive, Vol 11, pp: 48-59.
Robbins, Stephen, P. (1991). “Management. Third Edition”. Prentice-Hall, p: 75.
Rubin, R. S., Dierdorff, E. C., Bommer, W. H. & Baldwin, T. T. (2009). “Do Leaders Reap What They Sow? Leader and Employee Outcomes of Leader Organizational Cynicism about Change”. The Leadership Quarterly, Vol 20, No 5, pp: 680.
Salanova, M.,  Llorens, S., García, M. R., Burrıel, R. & Bresó, E. (2005). "Towards a Four-Dimensional Model of Burnout: A Multigroup Factor-Analytic Study Including Depersonalization and Cynicism”. Educ. Psychol Measurement, pp: 65, 807.
Sievers, B. (2009). “It is New, and it Has to be Done: Socio-Analytic thoughts on Betrayal and Cynicism in Organizational Transformation”. Gestao & Regionalidade, Vol 25, No 73, pp: 69-88.
Simha, A., Elloy, D. & Huang, H. C. (2014). “The Moderated Relationship between Job Burnout and Organizational Cynicism". Management Decision, Vol. 52, No 3, 482-504.
Summerfield, J. (1996), “Lean Firms can not Afford to be Mean”. People Management, Vol 2, 30-32.
Tabatabaei, N. & Bigdlli, E. (2015). “Relationship between Perceived Organizational Justice and Employee Silence (Case Study: Telecommunications Company of Zanjan)”. Journal of Social and Technology Management, Vol 3, No3, pp: 121-127.
Talib, F., Rahman, Z. & Quershi, M. N. (2011). “Analysis of Interaction Among the Barriers to Total Quality Management Implementation Using Interpretive Structural Modeling Approach”. Bench Marketing: An International Journal, Vol 18, No 4, pp: 563-587.
Thundiyil, T. G., Chiaburu, D. S., Oh, In-Sue; Banks, G. C. & Peng, A. C. (2015). “Cynical About Change? A Preliminary Meta-Analysis and Future Research Agenda”. Journal of Applied Behavioral Science, Vol 51, No 4 429-450.
Thurston, P. (2000). “Clarifying the Structure of Justice Using Perceptions of Performance Appraisal Processes”. Paper Presented at the 15th Annual Meeting of the Society for Industrial and Organizational Psychology. New Orleans, LA.
Wanous, J P., Reichers, A.  E. & Austin, J. T. (1994). “Organizational Cynicism: An Initial Study”. Academy of Management Best Papers Proceedings, pp:  269-273.
Wanous, J. P., Reichers, A. E. & Austin, J. T. (2000). “Cynicism about Organizational Change: Measurement, Antecedent and Correlates”. Group and Organizational Management,  Vol 25, No 2, pp: 132-153.
Wilkerson, J., Evans, W. & Davis, W. (2008). “A Test of Coworkers' Influence on Organizational Cynicism, Badmouthing, and Organizational Citizenship Behavior”. Journal of Applied Social Psychology,Vol 38, No 9, pp: 2273–2292.
Wrightsman, L. S. (1992). “Assumptions about Human Nature”. Newbury Park, CA: Sage Publications.