نوع مقاله : اکتشافی

نویسندگان

• علی پروین ¹
• بهزاد سوکی ²
• تحفه قبادی لموکی ³
• کامبیز حمیدی ³

¹ گروه مدیریت، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

² استادیار گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کنگاور، کنگاور

³ استادیار، گروه مدیریت، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

چکیده

هدف: انتصابات سیاسی در بخش دولتی ایران، فراتر از تضعیف کارایی، موجب فرسایش نظام‌مند سرمایه انسانی می‌شود. با وجود تأکید بر پیامدهای کلان، ادبیات موجود که عمدتاً رویکردی متغیرمحور دارد، از تبیین «چگونگی» تبدیل این رویداد سازمانی به فرآیندی آسیب‌زای چندبعدی در سطح فردی—با نگاه انسان‌محور—غافل مانده است. این پژوهش با هدف رفع این خلأ، به طراحی و اعتباریابی تجربی «الگوی فرایندی آسیب‌شناسی روانی-اجتماعی-زیستی کارکنان» می‌پردازد.

طراحی/روش‌شناسی/رویکرد: مطالعه حاضر از طرحی کیفی با رویکرد اکتشافی-روایتی تفسیری در دو مرحله بهره می‌گیرد. در مرحله نخست، برای تولید الگو، داده‌های روایی حاصل از ۱۳ مصاحبه عمیق با کارکنان با روش تحلیل مضمون بازتابی بررسی شد و الگوی اولیه بر اساس تجارب، معناسازی و برداشت‌های مشارکت‌کنندگان شکل گرفت. در مرحله دوم، الگو به‌منظور سنجش اعتبار محتوایی و قابلیت کاربرد عملی تحلیل انجام‌شده، از طریق تکنیک دلفی و با مشارکت ۱۰ خبره اجرایی مورد داوری و اجماع قرار گرفت.

یافته‌ها: تحلیل مضمون در مرحله نخست، روایتی اولیه از مضامین مرتبط با تجربه کارکنان ارائه کرد. سپس فرایند دلفی به پالایش، ادغام و نهایی‌سازی یک الگوی ۱۲ مؤلفه‌ای انجامید. الگوی نهایی نشان می‌دهد آسیب‌شناسی با ادراک بی‌عدالتی و کنش‌های هیجانی، انگیزشی و نگرشی (بعد روانی) آغاز می‌شود، به تضعیف اعتماد، هنجارها، ارزش‌های مشترک و شبکه‌های اجتماعی (بعد اجتماعی) گسترش می‌یابد و در نهایت به تجسد استرس، فرسودگی و پیامدهای جسمانی (بعد زیستی) می‌انجامد.

اصالت/ارزش: این پژوهش با بهره‌گیری از رویکردی انسان‌محور و روایتی، ضمن حفظ عمق تفسیری، الگویی نوین و اجماعی برای فهم آسیب‌شناسی کارکنان در مواجهه با انتصابات سیاسی ارائه می‌کند و مبنایی علمی برای طراحی مداخلات پیشگیرانه و مدیریت پایدار سرمایه انسانی فراهم می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

• انتصابات سیاسی
• آسیب‌شناسی کارکنان
• الگوی فرایندی انسان محور
• تحلیل مضمون بازتابی

موضوعات

• آسیب شناسی

عنوان مقاله [English]

A Model of Employee Pathology in the Public Sector Due to Political Appointments: Development and Qualitative Validation Using Reflexive Thematic Analysis (RTA)

نویسندگان [English]

• Ali Parvin ¹
• Behzad Souki ²
• Tohfeh GHobadi Lamooki ³
• Kambiz Hamidi ³

¹ Ph.D. Candidate in Management, Islamic Azad University, Hamedan .C, Hamedan.

² Assistant Professor, Department of Management, Islamic Azad University, Kangavar .C, Kangavar.

³ Assistant Professor, Department of Management, Islamic Azad University, Hamedan .C, Hamedan

چکیده [English]

Objective: Purpose: Political appointments in Iran’s public sector produce not only reduced organizational performance but also a systematic erosion of human capital. Existing, variable-oriented literature, however, lacks a human-centred, processual account of how such organizational events translate into a multidimensional, individual-level harm process. This study fills that gap by designing and empirically validating a processual psychosocial–biological pathology model.
Design/methodology/approach: The research employs a two-stage, exploratory-interpretive narrative qualitative design. In the first stage (exploration and model generation), narrative data from 13 in-depth interviews with employees were analysed using reflective thematic analysis to develop a conceptually grounded model based on participants’ experiences, meanings and sense-making. In the second stage (validation and refinement), the emergent model was pragmatically assessed for content validity and practical applicability through a Delphi procedure to achieve consensus among 10 executive experts.
Findings: The thematic analysis produced an initial narrative of themes, which the Delphi rounds subsequently refined and integrated into a final 12-component model. The resulting model indicates that the pathology typically begins with perceptions of injustice and emotional, attitudinal and motivational reactions (psychological dimension); spreads to the erosion of trust, shared norms and organizational values and of social networks (social dimension); and culminates in the embodiment of stress and burnout (biological dimension).
Originality/value: By adopting a human-centred narrative approach while preserving interpretive depth, this study offers a novel, empirically-anchored explanatory framework and an expert-validated model of employee pathology arising from political appointments. The model provides a scientific basis for designing preventive interventions aimed at preserving human capital.

کلیدواژه‌ها [English]

• Political appointments
• Employee pathology
• Human-centred process model
• Reflexive thematic analysis