آسیب شناسی
زینب مولوی
چکیده
علی‌رغم اینکه شایسته‌سالاری برای ایجاد برابری در سازمان در نظر گرفته میشود، بررسی‌ها نشان می‌دهد شایسته‌سالاری در محیط کار می‌تواند منشأ نابرابری انباشته اجتماعی باشد؛ بر این اساس، هدف پژوهش حاضر شناسایی و بررسی مکانیسم‌هایی است که این نابرابری را ایجاد می‌کنند. پژوهش حاضر به روش کیفی و با روش گروه‌های کانونی اجرا شد و ...
بیشتر
علی‌رغم اینکه شایسته‌سالاری برای ایجاد برابری در سازمان در نظر گرفته میشود، بررسی‌ها نشان می‌دهد شایسته‌سالاری در محیط کار می‌تواند منشأ نابرابری انباشته اجتماعی باشد؛ بر این اساس، هدف پژوهش حاضر شناسایی و بررسی مکانیسم‌هایی است که این نابرابری را ایجاد می‌کنند. پژوهش حاضر به روش کیفی و با روش گروه‌های کانونی اجرا شد و مشارکت‌کنندگان در گروه‌های کانونی شامل 28 نفر از صاحب‌نظران منابع انسانی در سازمان‌های بخش دولتی که با شاخص‌های گزینش و ارتقا در آشنا بوده؛ همچنین، متخصصان جامعه‌شناسی، اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها در رشته‌های مدیریت، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی که در حوزه عدالت اجتماعی تجربه کاری و پژوهشی داشتند. این افراد به روش قضاوتی انتخاب شدند. طی برگزاری 5 جلسه گروه کانونی ده مکانیسم در چهار سطح (فردی، دوتایی، شبکه و سازمانی) با توجه به مدل پیشنهادی ون‌دیک و همکاران (2020) شناسایی شد. در سطح فردی، مکانیسم‌های مهارت، توانایی، دانش و انگیزه؛ در سطح دوتایی، مکانیزم‌های منابع در دسترس و باورهای وضعیتی؛ در سطح شبکه، مکانیسم‌های نوع ارتباطات بین فردی و سرمایه اجتماعی و در نهایت، در سطح سازمان، مکانیسم‌های بخش‌بندی سازمان و شغل و تفکر شایسته‌سالارانه شناسایی شد که منجر به انباشتگی نابرابری اجتماعی میشود. قابلیت اعتماد و اعتبار یافته‌ها با روش‌های دو کدگذار، بررسی همکار و بررسی مشارکت‌کنندگان تأیید شد. در نهایت، می‌توان گفت پژوهش حاضر توصیه نمی‌کند که سازمان‌ها نباید تلاش کنند شایسته‌سالار باشند و فرصت‌‌ها و پاداش‌‌ها را بر این اساس توزیع کنند، اما سازمان‌ها باید در نظر داشته باشند که چنین توزیع‌هایی عاری از تعصب نیستند. شایسته‌سالاری می‌تواند به‌راحتی به یک پوشش تبدیل شود برای سیستم‌هایی که در آن نابرابری‌های اجتماعی انباشته میشود.
زینب مولوی؛ لیلا نوری
چکیده
رفتارهای انحرافی مثبت فراتر از هنجارهای سازمانی در جهت بهبود عملکرد سازمان بروز مییابند، علی‌رغم اهمیت این رفتارها، در ایران هیچ پژوهشی به این رفتارها با نگاه انحراف مثبت نپرداخته است. بنابراین، پژوهش حاضر به‌منظور شناسایی عوامل مؤثر بر بروز رفتارهای انحرافی مثبت در میان کارکنان سازمان‌های دولتی استان قم انجام گرفت. پژوهش ...
بیشتر
رفتارهای انحرافی مثبت فراتر از هنجارهای سازمانی در جهت بهبود عملکرد سازمان بروز مییابند، علی‌رغم اهمیت این رفتارها، در ایران هیچ پژوهشی به این رفتارها با نگاه انحراف مثبت نپرداخته است. بنابراین، پژوهش حاضر به‌منظور شناسایی عوامل مؤثر بر بروز رفتارهای انحرافی مثبت در میان کارکنان سازمان‌های دولتی استان قم انجام گرفت. پژوهش حاضر به روش کیفی و از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری دادهها پیمایشی انجام گرفت. جامعه پژوهش خبرگان رفتار سازمانی، منابع انسانی و روان‌شناسی سازمانی بودند که دارای تجربه در سازمان‌های دولتی استان قم بودند و به روش قضاوتی و با معیار اشباع نظری دادهها، 17 نفر مشارکت کردند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و از تحلیل مضمون برای تحلیل دادهها استفاده شد. برای اطمینان از قابلیت اعتماد و اعتبار پژوهش حساسیت پژوهشگر، انسجام روششناسی، متناسب بودن نمونه، گردآوری و تحلیل هم‌زمان دادهها و اندیشیدن نظری اجرا شد. براساس یافته‌ها، 25 عامل مؤثر بر بروز رفتارهای انحرافی مثبت در پنج دسته عوامل فردی، عوامل سازمانی، عوامل قانونی، عوامل مدیریتی و عوامل مربوط به شغل شناسایی شدند. در نهایت، پیشنهادهای سازنده‌ای برای ایجاد یا تقویت این عوامل در سازمان به‌منظور ایجاد یا تقویت رفتارهای انحرافی مثبت ارائه شد.
آسیب شناسی
زینب مولوی؛ رضا طهماسبی؛ حسن دانایی فرد؛ علی حمیدی زاده
چکیده
علی‌رغم اهمیت ادراک شهروندان از عملکرد دولت، مطالعات اندکی دربارة ادراک و نگرش منفی به بخش دولتی انجام گرفته است. هدف این مقالۀ توصیفی ـ همبستگی، بررسی رابطة بوروکراسی‌هراسی و ادراک از تاب‌آوری ملی است. به این منظور با پیمایش شهروندان از طریق پرسشنامه وجود پدیدۀ بوروکراسی‌هراسی و چگونگی ادراک از تاب‌آوری ملی مطالعه و بررسی شد. ...
بیشتر
علی‌رغم اهمیت ادراک شهروندان از عملکرد دولت، مطالعات اندکی دربارة ادراک و نگرش منفی به بخش دولتی انجام گرفته است. هدف این مقالۀ توصیفی ـ همبستگی، بررسی رابطة بوروکراسی‌هراسی و ادراک از تاب‌آوری ملی است. به این منظور با پیمایش شهروندان از طریق پرسشنامه وجود پدیدۀ بوروکراسی‌هراسی و چگونگی ادراک از تاب‌آوری ملی مطالعه و بررسی شد. سپس، رابطه این دو متغیر بررسی شد. جامعۀ آماری شهروندان 18 تا 70 سالهای بودند که در یکسال گذشته دستکم یکبار برای دریافت خدمت به یکی از سازمان‌های عمومی مراجعه کرده‌اند. نمونهای به روش در دسترس انتخاب شد، که 515 نفر پرسشنامۀ پژوهش را کامل کردند. دادهها با ترسیم جدول توافقی و آزمون خیدو تحلیل شد. نتایج نشان داد بیاعتمادی به دولت و کارکنان بخش عمومی فقط با عملکرد خدمات عمومی مرتبط نیست و 31 درصد پاسخگویان بوروکراسی هستند. همچنین، نتایج نشان داد 31 درصد پاسخگویان ادراک منفی از تاب‌آوری ملی داشتند. بیشترین پاسخگویان به ترتیب، فضای مجازی، بیکاری و فاصله طبقاتی را بهعنوان تهدیدات مهم و اصلی معرفی کردند که کشور ایران را تهدید می‌کنند. درنهایت نتایج نشان داد بین ادراک از تاب‌آوری ملی و بوروکراسی رابطة معنیدار وجود دارد.
جعفر آهنگران
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر حکمرانی خوب بر فرهنگ سیاسی ایران انجام شده است. حکمرانی خوب به خصوص در حوزة مدیریت دولتی، نقش بی‌بدیلی در توسعة یک کشور دارد. ازاین‌رو، مطالعه و بررسی آن بسیار مهم و اثرگذار است. از سویی برخی از مؤلّفه‌های فرهنگ سیاسی، ازجمله فرهنگ سیاسی شیعه، تقویت‌کنندة عوامل اساسی در ایجاد ساختارهای لازم برای توسعه ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر حکمرانی خوب بر فرهنگ سیاسی ایران انجام شده است. حکمرانی خوب به خصوص در حوزة مدیریت دولتی، نقش بی‌بدیلی در توسعة یک کشور دارد. ازاین‌رو، مطالعه و بررسی آن بسیار مهم و اثرگذار است. از سویی برخی از مؤلّفه‌های فرهنگ سیاسی، ازجمله فرهنگ سیاسی شیعه، تقویت‌کنندة عوامل اساسی در ایجاد ساختارهای لازم برای توسعه به شمار می‌رود. پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، مؤلّفه‌های فرهنگ سیاسی اسلام، روند عدالت‌خواهی و مشارکت‌طلبی را تشدید کرده‌اند. بدین منظور این تحقیق پیمایشی در یک نمونة 115 نفری از کارکنان سازمان فعّالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور با استفاده از ابزار پرسشنامه که روایی و پایایی آن به تأیید رسیده است، مورد آزمون همبستگی پیرسون قرار گرفت. نتایج تحقیق ارتباط بین حکمرانی خوب و فرهنگ سیاسی را تأیید کرد. با توجّه به نتایج بیان شده، یکی از راه‌های ایجاد فرهنگ مناسب و کاهش آثار منفی برخی از ابعاد فرهنگ سیاسی، استفاده از الگوهای مناسب حکمرانی خوب در کنار تقویت ابعاد مثبت فرهنگ سیاسی، مانند فرهنگ شیعه است. ازاین‌رو، ضمن تأکید بر لزوم برنامه‌ریزی برای تحقّق ابعاد حکمرانی خوب در ادارة عمومی و مدیریت دولتی، تقویت نهادهای فرهنگی شیعه، مانند مسجد، عاشورا، آیین‌های مذهبی و سنّت یاد شهیدان که می‌تواند منجر به کاهش آثار منفی فرهنگ عشیره‌ای در سازمان شود، توصیه میشود.
