مفهوم پردازی
احمد قلی‌پور؛ مجید مختاریان‌پور؛ عزت اله عباسیان
چکیده
با توجه به کثرت کنشگران در بخش عمومی و گسترده بودن حوزه مداخلات دولت، هماهنگی کنشگران یک چالش مهم در راستای تحقق اهداف است. با وجود این مفهوم همچنان دارای ابهامات نظری و مفهومی‌ای است که به‌نوبه خود تحقق آن را با چالش مواجه کرده است. به‌منظور پرداختن به چالش هماهنگی، بایستی تکلیف سه سؤال مهم را روشن کرد: هماهنگی کنشگران بخش عمومی ...
بیشتر
با توجه به کثرت کنشگران در بخش عمومی و گسترده بودن حوزه مداخلات دولت، هماهنگی کنشگران یک چالش مهم در راستای تحقق اهداف است. با وجود این مفهوم همچنان دارای ابهامات نظری و مفهومی‌ای است که به‌نوبه خود تحقق آن را با چالش مواجه کرده است. به‌منظور پرداختن به چالش هماهنگی، بایستی تکلیف سه سؤال مهم را روشن کرد: هماهنگی کنشگران بخش عمومی چیست؟ چرا نیاز به هماهنگی کنشگران بخش عمومی وجود دارد؟ و چگونه می‌توان به آن دست‌یافت؟ در پژوهشهای پیشین به این سؤالات پاسخ‌های متفاوتی داده شده است. با وجود این، خلأ یک رویکرد جامع نسبت به هماهنگی که ترکیب‌کننده یافته‌های پژوهشهای گوناگون باشد، وجود دارد. در این پژوهش تلاش شده است که با استفاده از روش فراترکیب، چارچوبی جامع برای اندیشیدن درباره هماهنگی در بخش عمومی ارائه شود. بدین منظور، پس از چند مرحله غربال، 51 سند نهایی از میان بیش از 1000 سند برگزیده شد و با تحلیل آنها در نرم‌افزار MAXQDA، چیستی، چرایی و چگونگی پدیده هماهنگی در بخش عمومی در قالب مجموعاً 7 مقوله اصلی شناسایی شد. پاسخ به چیستی این پدیده در قالب سه مقوله اصلی «نسبت کنش‌ها با هم در راستای دستیابی به هدف مشترک»، «هماهنگی یک پیوستار است و نه دوگانگی» و «ابعاد هماهنگی» قرار گرفت. پاسخ به چرایی نیاز به این پدیده در قالب سه مقوله اصلی «ضرورت‌های پیشینی»، «ضرورت‌های پسینی» و «هزینه‌های هماهنگی» قرار گرفت. نهایتاً، پاسخ به چگونگی دستیابی به آن در قالب مقوله اصلی «ایجاد مبنای مشخص، مشترک و معتبر برای کنش» قرار گرفت
علت یابی
الهام ملا؛ مهدی خیراندیش؛ داود کیا کجوری؛ محمد جواد تقی پوریان
چکیده
در دنیای پیچیده و پویای امروز، سازمان‌ها به‌ویژه سازمان‌های دولتی، برای دستیابی به اهداف خود و پاسخگویی به نیازهای روزافزون جامعه، به دنبال بهره‌گیری از روش‌های نوین مدیریت می‌باشند. یکی از این روش‌ها، ایجاد و توسعه تیم‌های کاری هم‌افزا است. تیم‌های هم‌افزا، گروه‌هایی هستند که اعضای آن با همکاری و تعامل مستمر، به دنبال ایجاد ...
بیشتر
در دنیای پیچیده و پویای امروز، سازمان‌ها به‌ویژه سازمان‌های دولتی، برای دستیابی به اهداف خود و پاسخگویی به نیازهای روزافزون جامعه، به دنبال بهره‌گیری از روش‌های نوین مدیریت می‌باشند. یکی از این روش‌ها، ایجاد و توسعه تیم‌های کاری هم‌افزا است. تیم‌های هم‌افزا، گروه‌هایی هستند که اعضای آن با همکاری و تعامل مستمر، به دنبال ایجاد ارزش افزوده و دستیابی به اهداف مشترک می‌باشند.در ایران، سازمان‌های دولتی نیز با چالش‌های مختلفی از جمله پیچیدگی ساختار، بروکراسی اداری و کمبود منابع روبرو هستند. در این شرایط، ایجاد تیم‌های کاری هم‌افزا می‌تواند به عنوان یک راهکار موثر برای افزایش کارایی، خلاقیت و نوآوری در این سازمان‌ها مطرح شود. این تحقیق با هدف شناسایی عوامل الگوی تیم‌های کاری هم‌افزا در سازمان‌های دولتی ایران با روش فراترکیب انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام پژوهش، تحلیلی-توصیفی است که با استفاده از روش پژوهش کیفی فراترکیب صورت گرفت. روش فراترکیب با استفاده از گام‌های هفت‌گانه روش سندلوسکی و باروسو (2007) انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه مقالات در پایگاه‌های معتبر داخلی و خارجی، طی سال‌های 2000-2024 بود که 27 مقاله، براساس معیارهای تحقیق، انتخاب شدند. عوامل اصلی و فرعی الگو با استفاده از روش تحلیل تم استخراج شد. براساس نتایج فراترکیب، عوامل الگوی تیم‌های کاری هم‌افزا در سازمان‌های دولتی ایران شامل 85 مفهوم اولیه، 18 مقوله فرعی و 5 مقوله اصلی است که عبارتند از عوامل نرم سازمانی، مدیریت منابع انسانی هم‌افزا، فرایندهای تیمی هم‌افزا، تعاملات درونی تیم‌های هم‌افزا و عضو هم‌افزا. یافته‌های این تحقیق، برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران را در زمینه دستیابی و تحقق تیم‌های کاری هم‌افزا هدایت می‌نماید.
مدل سازی
ابراهیم خدایی؛ غلامرضا گرایی‌نژاد؛ احمد کیخا
چکیده
امروزه، دولت‌ها در بخش تأمین مالی آموزش عالی در سطح جهان با کمبودهای مالی شدیدی مواجه شده‌اند؛ بنابراین، بنا بر ضرورت سیاست شهریه را در آموزش عالی وضع کرده‌اند و همواره به دنبال راهبردهای برای افزایش اثربخشی این سیاست هستند. بر این اساس، هدف پژوهش پیشرو، مطالعه مؤلفه‌های سیاست‌گذاری در اقتصاد شهریه در بخش دولتی می‌باشد. این پژوهش ...
بیشتر
امروزه، دولت‌ها در بخش تأمین مالی آموزش عالی در سطح جهان با کمبودهای مالی شدیدی مواجه شده‌اند؛ بنابراین، بنا بر ضرورت سیاست شهریه را در آموزش عالی وضع کرده‌اند و همواره به دنبال راهبردهای برای افزایش اثربخشی این سیاست هستند. بر این اساس، هدف پژوهش پیشرو، مطالعه مؤلفه‌های سیاست‌گذاری در اقتصاد شهریه در بخش دولتی می‌باشد. این پژوهش در دو مرحله انجام شده است. در مرحله نخست، با به‌کارگیری روش فراترکیب مؤلفه‌های سیاست‌گذاری شهریه در نظام آموزش عالی استخراج شد. بدین منظور، کلیدواژه‌های تخصصی پژوهش در پایگاه‌های معتبر علمی در بازه زمانی (1990-2021) جستجو شدند. در نهایت از میان 229 مقاله 107 مقاله وارد تحلیل نهایی شدند. در مرحله دوم، با به‌کارگیری تکنیک آنتروپی شانون یافته‌های بخش کیفی وزن‌دهی شدند. در مجموع، هفت مؤلفه تعیین‌کننده سیاست‌گذاری شهریه؛ دانشجو (فردی، خانوادگی)؛ دانشگاه (پیچیدگی در قیمت‌گذاری شهریه، تنوع و تکثر سیاست‌های دانشگاه، کیفیت علمی دانشگاه)؛ آموزش عالی (رهبری در آموزش عالی، قوانین و مقررات در آموزش عالی)؛ استان (سازوکارهای قانونی و سیاستی استان‌ها، سازوکارهای مشارکتی و حمایتی استان‌ها)؛ حکمرانی کلان (حکمرانی خوب، قوانین و مقررات کلان) و محیطی (هنجارهای فرهنگی، هنجارهای اجتماعی) شناسایی شدند. از این میان، مؤلفه دانشجویی و محیطی وزن بیشتری نسبت به دیگر مؤلفه‌ها داشتند. در پایان، راهکارهای برای نظام آموزش عالی ازجمله در نظر داشتن مفهوم شهریه افتراقی به معنی توجه به عوامل گوناگون در تعیین سیاست‌های شهریه براساس نرخ بازده رشته‌های تحصیلی، مقطع و منطقه جغرافیایی و غیره بیان شد.
سید محمدرضا سیدی؛ حسن دانایی‌فرد؛ اسدالله گنجعلی؛ احمدعلی خائف الهی
چکیده
نقش، رفتاری است که با توجه به موقعیت و پایگاه اجتماعی، از افراد انتظار می‌رود. اهمیت نقش‌های وزرا بر کسی پوشیده نیست. وزرا -در قله سیاست و مدیریت- مدیران سازمان‌های بزرگی به نام وزارتخانه‌ها هستند که کوچک‌ترین تصمیمات آنها می‌تواند آثار بزرگی داشته باشد؛ لذا فقدان الگوی نقش‌ها برای آنها، نه‌تنها آنها را از عملکرد بهینه، ...
بیشتر
نقش، رفتاری است که با توجه به موقعیت و پایگاه اجتماعی، از افراد انتظار می‌رود. اهمیت نقش‌های وزرا بر کسی پوشیده نیست. وزرا -در قله سیاست و مدیریت- مدیران سازمان‌های بزرگی به نام وزارتخانه‌ها هستند که کوچک‌ترین تصمیمات آنها می‌تواند آثار بزرگی داشته باشد؛ لذا فقدان الگوی نقش‌ها برای آنها، نه‌تنها آنها را از عملکرد بهینه، دور و آنها را با ابهامات و کشمکش‌های زیادی مواجه می‌کند بلکه پیشرفت سازمان‌ها را نیز کُند می‌کند؛ بنابراین، نظر به خلأ نظری موجود، این پژوهش بر طراحی الگوی نقش‌های وزرا تمرکز کرد. سپس، ازآنجاکه بررسی و جمع‌بندی یافته‌های مطالعات گذشته، گام مهمی در ترسیم تصویر جامعی از آنها است فراترکیب آنها را مدنظر قرار داد؛ پس در گام اول، با جست‌وجوی فراگیر منابع، 131 منبع به دست آمد که در پالایشی سه‌مرحله‌ای به 50 منبع مرتبط، کاسته شد؛ که پس از پالایش، تحلیل و جمع‌بندی شناسه‌های آنها به 27 مفهوم و 7 مقوله بدین شرح منتج شد: نقش روابط عمومی، نقش خط‌مشی‌ای، نقش سیاسی، نقش اجرایی، نقش پارلمانی، نقش حزبی و نمایندگی مجلس و نقش بین‌المللی. سپس یافته‌ها با روش دلفی اعتبارسنجی شد که درنهایت نقش حزبی و نمایندگی مجلس و دو مفهوم ذیل آن حذف شدند. این اعتبارسنجی نشان می‌دهد که نقش یادشده و مفاهیم آن، در ایران معتبر نیست.
علت یابی
سعید جعفری‌نیا؛ مهدی خیراندیش؛ اکبر حسن‌پور؛ سمیه بخشنده
چکیده
پژوهش در مورد انتظارات و ترجیحات کاری نسل هزاره به‌عنوان نسل جوان نیروی کار، فراهم‌کنندة بینشی است که شکل‌دهی سیاست‌های جذب و نگه‌داری متناسب با این نسل را برای مدیران تسهیل می‌کند. بر این اساس، پژوهش حاضر با بررسی سیستماتیک نتایج تحقیقات کیفی در این حوزه، لیستی از انتظارات کاری این نسل را ارائه و سپس با استفاده از روش آنتروپی ...
بیشتر
پژوهش در مورد انتظارات و ترجیحات کاری نسل هزاره به‌عنوان نسل جوان نیروی کار، فراهم‌کنندة بینشی است که شکل‌دهی سیاست‌های جذب و نگه‌داری متناسب با این نسل را برای مدیران تسهیل می‌کند. بر این اساس، پژوهش حاضر با بررسی سیستماتیک نتایج تحقیقات کیفی در این حوزه، لیستی از انتظارات کاری این نسل را ارائه و سپس با استفاده از روش آنتروپی شانون ترتیب اهمیت آنان را مشخص کرد. این پژوهش از نظر هدف، توصیفی و از نظر نوع استفاده کاربردی است. جامعة آماری پژوهش، شامل 68 مقاله و پایاننامه کیفی معتبر بود که تعداد 21 مورد با استفاده از روش قضاوتی وارد فرایند فراترکیب شد. جهت سنجش میزان توافق بین دو رتبهدهندة از شاخص کاپا و جهت سنجش روایی نتایج از شاخص CVI استفاده شد و بدین ترتیب روایی و پایایی مورد تصدیق قرار گرفت. نتایج نشان داد که به ترتیب، توازن بین کار و زندگی، فرصت برای رشد و توسعة حرفهای در کار، وجود محیط کاری سرگرمکننده و لذتبخش، برخورداری از زمان کاری منعطف، بر عهده داشتن وظایف چالشی، کار تیمی، محیط کار حمایتی، برخورداری از حقوق و مزایای بیشتر و کار معنیدار ازجمله مهم‌ترین انتظارات کاری نسل هزاره هستند.
مدل سازی
نیره رحمانی؛ جواد پورکریمی؛ نیکو دیالمه؛ حسین خنیفر
چکیده
یکی از رویکردهایی که به تازگی وارد حوزه مدیریت و رهبری شده و می‌تواند در برابر پیچیدگی‌های محیطی به حل مسائل بپردازد، بحث رهبری حکمت محور است. از آنجا که مباحث مطرح در این حوزه به صورت جسته و گریخته به برخی از جنبه‌های رهبری حکمت‌محور پرداخته‌اند و مدل‌ها و تئوری‌های جامعی در این زمینه دیده نشده است، هدف پژوهش حاضر شناسایی مولفه‌های ...
بیشتر
یکی از رویکردهایی که به تازگی وارد حوزه مدیریت و رهبری شده و می‌تواند در برابر پیچیدگی‌های محیطی به حل مسائل بپردازد، بحث رهبری حکمت محور است. از آنجا که مباحث مطرح در این حوزه به صورت جسته و گریخته به برخی از جنبه‌های رهبری حکمت‌محور پرداخته‌اند و مدل‌ها و تئوری‌های جامعی در این زمینه دیده نشده است، هدف پژوهش حاضر شناسایی مولفه‌های رهبری حکمت‌محور بر اساس پژوهشهای انجام شده در این زمینه است که بر اساس روش فراترکیب انجام شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می دهد که رهبری حکمت‌محور در 5 بعد سازمانی با مولفه های بینش و بصیرت، تصمیمگیری مبتنی بر شهود و عقل، آینده انگاری، دانش افزایی، رهبری خدمتگزار، یادگیرندگی سازمانی، اقدام موثر و به جا ؛ بعد انسانی با مولفه‌های توانمندسازی کارکنان، انگیزش الهام بخش، ملاحظات فردی، سرمایه اجتماعی؛ بعد سیاسی با همگرایی و پیوستگی سازمانی، شرایط محیطی؛ بعد فرهنگی با مولفه های درک فرهنک و ارزش های فرهنگی، انتقال فرهنگی و بعد اخلاقی با حکمیت فضای اخلاقی و ویژگی های شخصیتی رهبر طبقه بندی شد.
مدل سازی
حسین خنیفر؛ نقی میرزایی؛ علی پریشانی؛ علی پوربهروزان؛ حسین حنیفر
دوره 6، شماره 3 (پیاپی 23) ، تیر 1397، ، صفحه 83-98
چکیده
هدف: شناسایی عوامل اساسی و تعیین‌کننده در کاربردی بودن پژوهشهای مربوط به مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها در شرایط کنونی که این دسته از فعالیت‌‌های شرکت‌ها در حال افزایش است، اجتناب‌ناپذیر است. بر همین اساس، هدف این پژوهش پی بردن به دلایل ضعف پژوهشهای مربوط به مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها در کشور ایران است.روش‌شناسی: ...
بیشتر
هدف: شناسایی عوامل اساسی و تعیین‌کننده در کاربردی بودن پژوهشهای مربوط به مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها در شرایط کنونی که این دسته از فعالیت‌‌های شرکت‌ها در حال افزایش است، اجتناب‌ناپذیر است. بر همین اساس، هدف این پژوهش پی بردن به دلایل ضعف پژوهشهای مربوط به مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها در کشور ایران است.روش‌شناسی: این پژوهش با استفاده از مبنای پارادایم تفسیری، رویکرد استقرایی، روش فرامطالعه و استراتژیِ فراترکیب اجرا شده است. جامعه آماری آن تمام پژوهش هایِ داخلیِ صورت گرفته در حوزه مسولیت اجتماعی و نمونه آماری 35 پژوهش در این حوزه است. برای تحلیل اطلاعات از تکنیک تحلیل مضمون بهره گرفته شد.نتایج و یافته‌های پژوهش: پس تحلیل تمام مقالهها، تعداد 26مضمون پایه استخراج شد. مضامین پایه در قالب پنج مضمون سازماندهنده که همان نتایج نهایی پژوهش می باشد، جای گرفتند. این مضامین شامل مضمون ساختاری، فرهنگی، اسلامی، انگیزشی و روششناختی می‌شود. فهم نتایج این پژوهش که عصارهی پژوهشهای پیشین است می‌تواند راهنمایی برای پژوهشهای آتی باشد.
مسعود دهقانی؛ نورمحمد یعقوبی؛ علیرضا موغلی؛ زهرا وظیفه
دوره 3، شماره 4 (پیاپی 12) ، آبان 1394، ، صفحه 93-107
چکیده
دانش به‌طور فزاینده به‌عنوان اساسِ ایجاد یک مزیت رقابتی برای سازمان‌ها شناخته می‌شود. پژوهش حاضر باهدف ارائۀ الگوی سه لایه‌ای امکان‌سنجی و استقرار اثربخش مدیریت دانش با استفاده از روش فراترکیب انجام شده است. فراترکیب مستلزم این است که پژوهشگر یک بازنگری دقیق و عمیق انجام داده، یافته‌های پژوهشهای کیفی مرتبط را ترکیب کند. با ...
بیشتر
دانش به‌طور فزاینده به‌عنوان اساسِ ایجاد یک مزیت رقابتی برای سازمان‌ها شناخته می‌شود. پژوهش حاضر باهدف ارائۀ الگوی سه لایه‌ای امکان‌سنجی و استقرار اثربخش مدیریت دانش با استفاده از روش فراترکیب انجام شده است. فراترکیب مستلزم این است که پژوهشگر یک بازنگری دقیق و عمیق انجام داده، یافته‌های پژوهشهای کیفی مرتبط را ترکیب کند. با استفاده از روش فراترکیب، 278 مقالۀ حوزۀ مدیریت دانش، ارزیابی و با تحلیل محتوا، ابعاد و کدهای مربوطه استخراج و میزان اهمیت و اولویت هر یک به کمک روش کمّی آنتروپی شانون تعیین شد. بر اساس یافته‌ها مشخص شد کدهای قوانین و مقررات، برگزاری جلسات به منظور ترکیب دانش، توجه به توانمندی مدیریت بحران در جذب، التزام به برنامۀ دانشی، ارزیابی و پاداش دانشی، مستندسازی تجربیات به‌منظور برونی‌سازی دانش، وجود نرم‌افزار دانش برای ارتباط کارکنان (ایجاد تعامل پویا)، اعتماد در کار تیمی، استفاده از اسناد به‌منظور ترکیب دانش و وجود مخازن دانش برای ذخیرۀ دانش ساختم‌اند درونی،دارای بیشترین ضریب اهمیت می‌باشند. درنهایت پس از طی گام‌های پژوهش، الگوی امکان‌سنجی و استقرار اثربخش مدیریت دانش در سه لایۀ امکان‌سنجی، طراحی مفهومی و ساختار اجرا و استقرار مدیریت دانش ارائه شد.
حسین بلوچی؛ عباسعلی رستگار
دوره 3، شماره 3 (پیاپی 11) ، شهریور 1394، ، صفحه 71-91
چکیده
بدبینی سازمانی یکی از مهم‌ترین پدیده‌های قرن حاضر در مشکلات سازمانی است. عوامل زیادی در پیدایش این بدبینی در سازمان مؤثرند.پژوهشهای فراوانی درزمینه بدبینی سازمانی و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است، اما تاکنون پژوهش جامعی که در بر گیرندۀ کل این عوامل و شناسایی ارتباط بین آنها باشد، ارائه نشده است. هدف از این پژوهش، شناسایی عوامل ...
بیشتر
بدبینی سازمانی یکی از مهم‌ترین پدیده‌های قرن حاضر در مشکلات سازمانی است. عوامل زیادی در پیدایش این بدبینی در سازمان مؤثرند.پژوهشهای فراوانی درزمینه بدبینی سازمانی و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است، اما تاکنون پژوهش جامعی که در بر گیرندۀ کل این عوامل و شناسایی ارتباط بین آنها باشد، ارائه نشده است. هدف از این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر بدبینی سازمانی و طراحی مدلی در رابطه با ارتباطات بین آنها است. پژوهش حاضر، نوعی پژوهش آمیختۀ اکتشافی و شامل دو بخش کیفی و کیفی-کمّی است. در بخش کیفی، ابتدا با بررسی ادبیات در زمینۀ بدبینی سازمانی و با استفاده از روش فراترکیب عوامل مؤثر بر بدبینی در سازمان‌ها (9 عامل) شناسایی شد و در سه دسته عوامل شخصیتی و فردی(عوامل مربوط به شخصیت و عوامل فردی و روانی)، عوامل سازمانی (جو سازمانی بد، بدبینی نسبت به تغییرات سازمانی، درک بی‌عدالتی، عملکرد ضعیف و درک منفی از اقدامات مدیریت) و عوامل شغلی دسته‌بندی شدند. در گام بعد، با استفاده از روش تحلیلی مدل‌سازی ساختاری تفسیری، روابط بین این عوامل تعیین و به صورت یکپارچه تحلیل شد. در بخش مدل‌سازی از پرسشنامه به منظور استفاده از نظرات 15 خبرۀ رفتار سازمانی استفاده شد؛ این خبرگان به صورت گلوله برفی انتخاب شدند. نتایج حاصل از این پژوهش، منجر به دسته‌بندی عوامل مؤثر بر بدبینی سازمانی و طراحی مدل از این عوامل شد. مدل نشان‌دهندۀ عوامل و نحوۀ ارتباط و تعامل این عوامل است. در نهایت، به تفسیر مدل، تجزیه و تحلیل سطوح مدل و ارتباطات بین ابعاد پرداخته شد و راهکارهایی در زمینۀ جلوگیری از بروز این پدیده در سازمان‌ها ارائه شد.
